گاز استریل یکی از وسایلی است که مصارف گسترده‌ای در اتاق عمل و بخش‌های مربوط به پانسمان و ضدعفونی دارد. به عبارتی، گاز استریل نوعی پارچه نازک با بافت باز است که معمولا از آن در مراکز درمانی و بهداشتی استفاده می‌کنند. این پارچه نازک بهداشتی که شبیه تور است خیلی خوب می‌تواند روی زخم‌ها را بپوشاند و باعث جذب خون و ترشحات اطراف آن شود. بنابراین، پزشکان جهت محافظت از زخم‌ها یا ناحیه عمل از گاز استریل استفاده می‌کنند. در ادامه مطلب، به نکات مهم در نحوه استفاده از گاز استریل اشاره شده است. جهت کسب اطلاعات کاربردی درباره گاز استریل با ما تا پایان این بخش همراه باشید.
گاز استریل چیست؟
باز بودن تاروپود گاز استریل باعث شده است که ظاهری شبیه تور پیدا کند. گاز استریل در واقع همان پارچه استریل است که جهت پانسمان زخم‌ها به کار گرفته می‌شود. استریل بودن آن مانع از عفونت زخم می‌شود و ناحیه زخم را به خوبی پوشش می‌دهد. این پوشش عالی باعث محافظت از زخم در برابر میکروب‌ها و آلودگی‌های محیطی می‌شود. ضمن اینکه گاز استریل‌های جدید علاوه بر محافظت از زخم، باعث بهبود سریع‌تر آن نیز می‌شوند. بنابراین، گاز استریل یکی از بهترین انتخاب‌های موجود جهت پانسمان به حساب می‌آید.
موارد مصرف گاز استریل
موارد مصرف گاز استریل به نوع آن بستگی دارد. به عبارت بهتر، گاز استریل انواع مختلفی دارد که هرکدام از آن‌ها دارای کاربردها و مصارف مختص به خود هستند. در قسمت زیر، به معرفی اختصاصی انواع گاز استریل و مصارف آن‌ها پرداخته‌ایم:
1. گاز استریل توپی
گاز استریل توپی با پارچه تاروپودی و ۱۰۰ درصد پنبه تولید می‌شود و هیچ پرزی ندارد. همچنین، این گاز استریل خود انواع مختلفی دارد و در ۶ سایز گوناگون تولید می‌شود. نخ‌های متنوعی نیز همچون نخ‌های ۲۰.۱ و ۳۰.۱ انگلیسی در ساختار آن به کار می‌رود. به علاوه، گاز استریل توپی فاقد مواد نگهدارنده است و کاملا بهداشتی تولید می‌شود. این گاز در جذب خون، خون آبه، محلول‌های ضدعفونی و… عملکرد خوبی دارد. موارد مصرف آن نیز مربوط به شستشوی زخم‌های سطحی می‌شود.
2. گاز طبی دندانپزشکی
گاز طبی دندانپزشکی نوعی پارچه توری و نازک یکبار مصرف است که به منظور جذب خون و تمیز نگه‌داشتن دهان بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مدل گاز توانایی بالایی در جذب مایعات دارد و از تجهیزات کاربردی مطب‌های دندانپزشکی به حساب می‌آید. گاز طبی دندانپزشکی می‌تواند خون، بزاق دهان بیمار و مایعات مخصوص دندانپزشکی را در کمتر از ۱۰ ثانیه به خود جذب کند. از مشخصات مهم آن نیز می‌توان به تولید با الیاف صد درصد طبیعی، فاقد مواد نگهدارنده و مواد شیمیایی و بدون پرز بودن اشاره کرد. به طور کلی، از این گاز استریل می‌توان جهت پانسمان زخم‌های ایجادشده در جراحی دندانپزشکی استفاده کرد.
3. گاز استریل وازلینه
گاز استریل وازلینه نوعی پانسمان پیوسته و انسدادی است که خاصیت غیرچسبندگی دارد. این گاز که به وازلین سفید آغشته شده و مصارف پزشکی دارد، دارای یک اپلیکاتور است. در مواردی نظیر: سوختگی، پارگی پوست و زخم باز می‌توان از این گاز استفاده کرد. از خصوصیات و ویژگی‌های بارز آن نیز می‌توان به فاقد سمیت سلولی و حساسیت ، قابل استفاده در تمام نواحی بدن و فاقد پرز و سرنخ بودن اشاره کرد. همچنین، این گاز استریل در سایزهای مختلفی تولید می‌شود و می‌توان با توجه به اندازه زخم، یک سایز آن را انتخاب کنید.
نکات مهم در نحوه استفاده از گاز استریل
نکات مهمی در استفاده از گاز استریل وجود دارد که در قسمت زیر به آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
- گاز استریل بایستی هرچند وقت یکبار تعویض شود.
- قبل از قرار دادن گاز استریل لازم است زخم و نواحی اطراف آن به خوبی تمیز شود.
- نباید گاز استریل محکم بسته شود؛ زیرا در این صورت امکان چسبیدن گاز به زخم وجود دارد.
- گاز استریل بایستی با یک نوار چسب پانسمان پوشانده شود، مگر این که خود گاز خاصیت چسبندگی داشته باشد.
- هنگام تعویض گاز استریل نباید عجله کرد؛ زیرا کشیدن سریع گاز ممکن است به زخم آسیب وارد کند و باعث آزار بیمار شود.
- بعد از هر بار تعویض باید وضعیت زخم بررسی شود. ابتدا بایستی آن را تمیز کرد و مجدد گاز استریل را بر روی ناحیه زخم قرار داد.
جمع بندی
گاز استریل، پارچه‌ای نازک با ساختاری باز است که از آن در حوزه‌های مختلف پزشکی استفاده می‌کنند. وظیفه اصلی این گاز، محافظت از زخم و تمیز نگه‌داشتن آن است. زخم‌های باز در صورت پانسمان نشدن ممکن است دچار عفونت‌های خطرناک شوند. پزشکان جهت جلوگیری از این اتفاق، از انواع گاز استریل استفاده می‌کنند. از مدل‌های مختلف گاز استریل می‌توان به گاز استریل توپی، گاز طبی دندانپزشکی و همین‌طور گاز استریل وازلینه اشاره کرد. گاز استریل توپی برای پوشش‌دهی زخم‌های سطحی و گاز طبی دندانپزشکی جهت پانسمان زخم‌های ناشی از جراحی دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. گاز استریل وازلینه نیز مناسب زخم‌های باز، سوختگی‌ها و پارگی‌های مختلف در پوست است. ضمنا، نحوه استفاده از گاز استریل در هر سه مورد تقریبا مشابه است. گاز استریل را بایستی بعد از تمیز کردن زخم به آرامی بر روی آن قرار داد و با نوار مناسب بست.
