بافت‌هایی که جهت بررسی به آزمایشگاه بافت‌شناسی منتقل می‌شوند، تحت چندین فرآیند مهم قرار می‌گیرند. یکی از مهم‌ترین فرآیندها، آمادهسازی بافت است. از مراحل اصلی آمادهسازی بافت می‌توان به فیکس کردن بافت، پردازش و قالب‌گیری آن اشاره کرد. در این بین، فرآیند آبگیری بافت در مرحله دوم یعنی پردازش بافت صورت می‌گیرد. به عبارتی، آب در مرحله پردازش بافتی یا پروسس بافتی از سلول‌ها جدا میشود و ماده دیگری به جای آن در ساختار بافت قرار می‌گیرد. ماده جایگزین، امکان برش بافت به مقاطع نازک در حد میکرون را توسط میکروتوم فراهم می‌کند. البته فرآیند آبگیری چندان راحت نیست و دارای نکات متعددی است که بایستی مدنظر پاتولوژیست‌ها قرار بگیرد. در ادامه مطلب، به بررسی نکات مهم در فرآیند آبگیری بافت پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.
فرآیند آبگیری بافت چیست؟
فرآیند آبگیری یکی از مراحل آمادهسازی بافت است که طی آن، آب و ماده فیکساتیو از داخل بافت خارج می‌شوند. کارشناسان مربوطه جهت خارج کردن آب از الکل استفاده میکنند. الکل باعث جذب عالی آب میشود و آبگیری را به بهترین شکل ممکن انجام می‌دهد. الکل به‌کاررفته در پاساژ بافت نیز از نوع الکل اتیلیک است. این الکل دارای خصوصیات مختص به خود است که از جمله آن‌ها می‌توان به سرعت بالا در آبگیری بافت، آسیب کمتر حین کار و قیمت مناسب اشاره کرد. البته عملیات آبگیری بهتر است به آرامی صورت بگیرد تا آسیبی به ساختار بافت وارد نشود. به همین جهت، کارشناسان مجرب از درجات صعودی الکل استفاده میکنند.
پروسه آبگیری نیز ابتدا از یک ظرف الکل با درجه کم مانند ۷۰ درصد آغاز میشود. ظرف آخر نیز حاوی الکل مطلق است. ظروف الکل به این ترتیب هستند: یک ظرف حاوی الکل ۷۰ درصد، یک ظرف حاوی الکل ۸۰ درصد، یک ظرف حاوی الکل ۹۰ درصد، یک ظرف حاوی الکل ۹۶ درصد و همینطور، دو ظرف حاوی الکل مطلق. همچنین، در فرآیند آبگیری بایستی به مدت زمان قرارگیری بافت در هر یک از این ظروف توجه داشته باشید. بافت در چهار ظرف اول بایستی به مدت یک الی یک و نیم ساعت و در ظرف الکل مطلق حدود ۲ ساعت گذاشته شود. بنابراین، مرحله آبگیری بافت به بیش از ۶ ساعت زمان نیاز دارد.
آبگیری بافت در واقع یکی از مراحل مهم در مراحل آماده سازی بافت به شمار میرود که توجه به آن از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.
اهمیت اعمال فرآیند آبگیری بافت
پارافین یکی از مواد مورد استفاده در بافت‌شناسی است که جهت برش بهتر بافت‌ها به کار گرفته میشود. این ماده نمی‌تواند به بافت‌های مرطوب نفوذ کند و خاصیت آب گریزی دارد. به همین خاطر، آب موجود در بافت را از ساختار آن جدا میکنند تا فرآیند پردازش بافت و نفوذ پارافین به طور صحیح انجام بگیرد. جداسازی آب نیز همان‌طور که اشاره شد توسط الکل قابل انجام است. بنابراین، اعمال فرآیند آبگیری بافت اهمیت زیادی دارد و بایستی در دستور کار کارشناسان این حوزه قرار بگیرد. رعایت این اصل کمک شایانی به تکمیل دقیق آنالیز بافت می‌کند. به طور کلی، بافت‌شناسی جزو شاخه‌های مهم پزشکی است و تمام مراحل آن بایستی با دقت زیادی انجام شوند.
اگر علاقمندید تا در مورد بافت شناسی بیشتر بدانید میتوانید به مطلب دیگر ما با عنوان هیستولوژی چیست مراجعه کنید.
نکات مهم در مرحله آبگیری بافت
آبگیری همچون سایر مراحل عملیاتی در آزمایشگاه‌های بافت‌شناسی دارای چندین نکته مهم و کلیدی است که در قسمت زیر به آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
1. انتخاب الکل با توجه به نوع بافت
به نوع بافت بدن توجه داشته باشید و درجه الکل را با توجه به آن انتخاب کنید. برای مثال، اگر بافتی ظریف است، به سراغ درجات کمتر همچون الکل ۳۰ درصد بروید. بافت‌های نمونه‌برداری شده از جنین نیز جزو بافت‌های ظریف به حساب می‌آیند و بایستی در محلول‌هایی با درجه پایین قرار بگیرند.
2. نسبت حجم محلول به حجم بافت در ظرف
همان‌طور که اشاره شد در فرآیند آبگیری از ظروف حاوی الکل جهت جداسازی آب از بافت استفاده میشود. نکته مهم در این خصوص، توجه به نسبت حجم محلول به حجم بافت در ظرف است. حجم محلول موجود در ظرف بایستی بیش از ۵۰ برابر حجم بافت باشد. با توجه به این موضوع بایستی ظرف مناسبی را انتخاب کنید که این نسبت در آن قابل پیاده‌سازی باشد.
3. نرم‌سازی بافت‌های سخت بدن با فنل ۴ درصد
برخی از بافت‌های بدن همچون ناخن و تاندون بسیار سخت هستند و کار برش آن‌ها مشکل است. برای رفع این مشکل می‌توان فنل ۴ درصد را به ظروف دارای الکل ۹۵ درصد اضافه کرد. این ترکیب قوی باعث نرم‌سازی بافت‌های سخت میشود و کار آنالیز بافت‌ها را برای کارشناسان راحت می‌کند.
جمع‌بندی
آمادهسازی بافت یکی از فرآیندهای مهم در آزمایشگاه‌های بافت‌شناسی است. این فرآیند دارای سه مرحله مهم به نام‌های فیکس کردن، پردازش بافتی و قالب‌گیری است. آبگیری بافت نیز در مرحله دوم (پردازش بافت) قرار دارد. در آبگیری بافت همان‌طور که از نامش مشخص است، هدف خارج کردن آب از بدنه بافت است. به این منظور، کارشناسان از الکل مخصوصا الکل اتیلیک استفاده میکنند. الکل باعث جذب آب و کاهش رطوبت بافت میشود. با این کار، موادی مانند پارافین بهتر می‌توانند به ساختار بافت نفوذ کنند و در نتیجه، برش و بررسی آن بهتر صورت می‌گیرد. همچنین تیشوکاست یکی از مهم ترین ابزار این فرآیند به شما میرود که برای خرید آن میتوانید با لیان آزما در ارتباط باشید.
