بافت‌شناسی یا هیستولوژی (Histology) یکی از علوم تاثیرگذار در دنیای پزشکی است. این علم به نوعی به مطالعه میکرو آناتومی اندام‌ها، بافت‌ها و سلول‌های بدن می‌پردازد. ضمن اینکه هیستولوژی یا بافت‌شناسی زیرمجموعه زیست‌شناسی به حساب می‌آید. همچنین، هر آزمایشگاهی دارای بخش بافت‌شناسی یا هیستولوژی است که پاتولوژیست‌ها داخل آن به بررسی بافت‌های بیماران می‌پردازند. در ادامه مطلب، با جزئیات بیشتری به این پرسش که هیستولوژی چیست یا بافت‌شناسی چیست پاسخ داده‌ایم. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره هیستولوژی ادامه مطلب را از دست ندهید.
بافت‌شناسی یا هیستولوژی چیست؟
این پرسش که هیستولوژی یا بافت‌شناسی چیست یکی از سوالات پرتکرار در علم زیست شناسی است که در اینجا به بررسی کامل آن پرداخته‌ایم. توجه داشته باشید، کاری که هیستولوژی انجام می‌دهد، بررسی عملکرد سلول‌ها در ساختاری به اسم بافت است. بنابراین، در این علم، ساختار سلول‌ها، بافت‌ها و عملکردشان مورد بررسی قرار می‌گیرد. ضمن اینکه ذخیره‌سازی نمونه‌ها و بافت‌ها نیز چالش‌های مختص به خود را دارند و آن‌ها بایستی به درستی نگهداری شوند. هر گونه اشتباه در روند کار، زیان بار خواهد بود. بنابراین، تمام مراحل از برش بافت گرفته تا نگهداری و انجام آزمایش بر روی آن بایستی با حساسیت زیادی انجام بگیرد.
برای اینکه بهتر متوجه مفهوم هیستولوژی شوید، آن را با ذکر یک مثال توضیح می‌دهیم. برای نمونه، گاهی پزشک جهت تشخیص سرطان بیمار خود از آزمایش نمونه‌برداری کمک می‌گیرد. در چنین آزمایشی، بخشی از بافت مشکوک مثلا روده برداشته میشود. سپس، بافت را زیر میکروسکوپ قرار می‌دهند تا هرگونه تغییر در ظاهر سلول مشخص شود. البته تشخیص بیماری از طریق تغییر در ساختار سلول کار چندان آسانی نیست. معمولا، نمونه بافت به دست آمده با جراحی به چند قسمت تقسیم میشود و هر متخصص یک تکه از بافت را مورد بررسی قرار می‌دهد. هدف از انجام این کار، رسیدن به پاسخی دقیق و صحیح است.
کاربردهای هیستولوژی چیست ؟
بعد از بررسی کامل این پرسش که هیستولوژی چیست، نوبت به معرفی کاربردهای آن می‌رسد. کاربرد هیستولوژی مربوط به بررسی عملکرد و سازمان‌یافتگی بافت‌های سالم میشود. برخی از افراد هیستولوژی را با پاتولوژی اشتباه می‌گیرند. توجه داشته باشید که در پاتولوژی تنها بافت‌های ناسالم مورد بررسی قرار می‌گیرند. در صورتی که در هیستولوژی این بافت‌های سالم هستند که بررسی می‌شوند. بنابراین، این دو علم با یکدیگر تفاوت دارند. علاوه بر این، تکنیک‌های هیستولوژی امکان ارزیابی تغییرات مورفولوژی و متابولیکی پدید آمده در اثر بیماری‌ها را فراهم می‌کنند. به این ترتیب، کاربردهای هیستولوژی در دنیای پزشکی بسیار مهم و تاثیرگذار است.
برای کسب اطلاعات ببیشتر در این خصوص میتوانید به مطلب دیگر ما در لیان آزما با نام پاتولوژی چیست مراجعه کنید.
چه مواقعی از روش هیستولوژی استفاده میشود؟
روش هیستولوژی زمانی انجام میشود که نیاز به بررسی وجود یک بیماری یا میزان گستردگی آن باشد. استفاده از آن نیز توسط پزشک تشخیص داده میشود. هر زمان که پزشک تشخیص داد که نیاز به هیستولوژی است، بایستی در اسرع وقت جهت انجام آن اقدام کرد. بدون شک، تشخیص بیماری به اندازه درمان آن اهمیت دارد. هیستولوژی نیز به پزشکان کمک می‌کند، مشکل بیمار را خیلی سریع و دقیق تشخیص دهند. بنابراین، هیستولوژی در مواقع تشخیص یک بیماری از طریق آزمایش سلول یا بافت آن در دستور کار پزشکان قرار می‌گیرد.
انواع روش‌های بافت‌شناسی چیست؟
قبل از انجام هر یک از روش‌های بافت‌شناسی نخست باید بافت را آماده کرد. سپس، با یکی از روش‌های ایمونوهیستوشیمی، ایمونوفلورسانس، تست تانل و رنگ‌آمیزی اختصاصی و عمومی به بررسی دقیق بافت پرداخت. توضیحات هر یک از این روش‌ها در قسمت زیر آورده شده است:
1. روش ایمونوهیستوشیمی
ایمونوهیستوشیمی (Immunohistochemistry) یکی از انواع روش‌های بافت‌شناسی محسوب میشود. این روش، مجموعه‌ای از تکنیک‌های ایمونولوژی، بیوشیمی و آناتومی است. با کمک این تکنیک‌ها میتوان از قسمت‌های مجزا در بافت‌های بدن موجودات زنده و غیر زنده تصویربرداری کرد.
2. روش ایمونوفلورسانس
ایمونوفلورسانس تکنیکی جهت یافتن یک آنتی ژن یا آنتی بادی و مشخص کردن وضعیت آن‌ها در سلول یا برش بافتی است. به عبارتی، این روش به منظور یافتن آنتی بادی‌ها در مقابل موارد عفونی، آنتی ژن‌های سلولی و بافتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3. روش تست تانل
تست تانل یکی دیگر از انواع روش‌های بافت‌شناسی است. این روش جهت یافتن و اندازه‌گیری سلول‌های آپوپتوز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این ترتیب، تست تانل به منظور تشخیص و اندازه‌گیری آپوپتوز به کار گرفته میشود. همچنین، با تست تانل میتوان شکستگی‌های DNA را هم تشخیص داد.
4. رنگ‌آمیزی اختصاصی و عمومی
رنگ‌آمیزی بافت‌شناسی به دو دسته رنگ‌های عمومی و اختصاصی تقسیم میشود. هر دو دسته نیز توانایی شناسایی و بررسی بافت‌های مختلف را دارند. از اصلی‌ترین رنگ‌های بافتی میتوان به رنگ هماتوکسیلین و ائوزین اشاره کرد. این رنگ استاندارد که قابل استفاده در تمام بافت‌ها است، در دسته رنگ عمومی قرار می‌گیرد. بقیه رنگ‌ها در بافت‌شناسی نیز به دسته رنگ‌های اختصاصی تعلق دارند. توجه داشته باشید که هر بافت دارای رنگ اختصاصی مختص به خود است که جهت یافتن بخش خاصی از بافت به کار گرفته میشود. شما میتوانید جهت خرید رنگ سیتوپاتولوژی با همکاران ما در لیان آزما در ارتباط باشید.
تجهیزات لازم برای بافت‌شناسی چیست؟
تجهیزات مختلفی جهت هیستولوژی یا بافت‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرند که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
- تیشوکاست
- دستگاه میکروتوم
- شیکر آزمایشگاهی
- دستگاه حمام پارافین
- جار رنگ‌آمیزی لام
- دستگاه گرمکن اسلاید
- دستگاه فروزن سکشن
- فور آزمایشگاهی یا آون
- میکروسکوپ از نوع نوری و الکترونی
جمع بندی
پرسش بافت شناسی چیست از سوالات مهم در زیست‌شناسی است. در پاسخ به سوال هیستولوژی چیست باید گفت که در علم هیستولوژی یا بافت‌شناسی به بررسی بافت‌های بیماران پرداخته میشود. به این ترتیب، بافت مشکوک برش خورده توسط پاتولوژیست‌ها و متخصصان مجرب مورد بررسی قرار می‌گیرد. این اقدام در آزمایشگاه هیستولوژی و توسط تجهیزات کاربردی همچون تیشوکاست، جار رنگ‌آمیزی، شیکر آزمایشگاهی، فور آزمایشگاهی و… انجام میشود. به عبارت بهتر، با کمک هیستولوژی میتوان یک بیماری آسیب‌زا را به سرعت تشخیص داده و به این صورت شانس درمان آن را بالا برد. از مهم ترین تجهیزات مورد استفاده در این حوزه میتوان از تیشوکاست یاد کرد. شما برای خرید و یا اطلاع از قیمت تیشوکاست میتوانید با همکاران ما در لیان آزما در ارتباط باشید.
