همه چیز درباره تفسیر گزارش پاتولوژی

پاتولوژی شاخه‌ای از علم پزشکی است که شامل مطالعه و تشخیص بیماری از طریق بررسی اندام‌ها، بافت‌ها (نمونه‌های بیوپسی)، مایعات بدن و در برخی موارد کل بدن (کالبد شکافی) است. در این مقاله به بررسی شیوه ی تفسیر گزارش پاتولوژی ، جواب پاتولوژی مثبت، جواب پاتولوژی منفی و خواندن جواب آزمایش پاتولوژی پرداخته می شود.

پاتولوژی برای تشخیص چیست؟

پاتولوژی (آسیب شناسی) شاخه ای از علم پزشکی است که عمدتاً به علت، منشاء و ماهیت بیماری و روند بیماری می پردازد. در پاتولوژی جنبه‌هایی مختلف از یک نمونه بدن ممکن است در نظر گرفته شود؛ این آزمایش شامل ظواهر آناتومیکال بافت ها و سلول‌هاست که با استفاده از نشانگرهای ایمونولوژیک و اثرات شیمیایی در سلول‌ها مورد ارزیابی قرار می گیرد.

آسیب شناسی همچنین به مطالعه علمی در ارتباط با فرآیندهای بیماری که در آن علل، مکانیسم ها و وسعت بیماری بررسی می شود، می پردازد. زمینه های این مطالعه شامل سازگاری سلولی با آسیب، نکروز (مرگ سلول ها یا بافت های زنده)، التهاب، بهبود زخم و نئوپلازی (رشد جدید غیر طبیعی سلول ها) است.

پاتولوژیست ها در طیف وسیعی از بیماری ها از جمله سرطان تخصص دارند و اکثریت قریب به اتفاق تشخیص های سرطان توسط پاتولوژیست ها انجام می شود. الگوی سلولی نمونه‌های بافت زیر میکروسکوپ مشاهده می‌شود تا به تشخیص سرطانی یا غیرسرطانی بودن نمونه (خوش‌خیم) کمک کند. آن ها همچنین از مطالعات ژنتیکی و نشانگرهای ژنی در ارزیابی بیماری های مختلف برای مشخص شدن جواب پاتولوژی مثبت و یا جواب پاتولوژی منفی استفاده می کنند.

اگر علاقمندید تا در این خصوص اطلاعات بیشتری کسب کنید، مطلب دیگر ما با عنوان پاتولوژی چیست راهگشای شما خواهد بود.

گزارش پاتولوژی چیست؟

گزارش پاتولوژی یک گزارش پزشکی در مورد یک بخش از بافت، خون یا عضو بدن است که از بدن شما خارج شده است. نمونه توسط یک پاتولوژیست تجزیه و تحلیل می‌شود و سپس گزارش را به پزشکی که گزارش را درخواست داده یا این روش را انجام داده است، می‌نویسد. تبین و تفسیر گزارش پاتولوژی توسط پزشک برای تعیین تشخیص یا برنامه درمانی برای بیماری یا بیماری های خاص افراد استفاده می‌شوند. شما میتوانید جهت تامین تجهیزات مربوط به این آزمایش با لیان آزمای بهار در ارتباط باشید.

گزارش پاتولوژی شامل چه مواردی است؟

در بیشتر موارد، گزارش پاتولوژی حاوی اطلاعات زیر است:

• نام و نام خانوادگی و شناسه های فردی شما شامل تاریخ تولد، شماره شناسه بیمار یا شماره تامین اجتماعی است.
• یک شماره پرونده برای شناسایی نمونه شما استفاده می شود.
• تاریخ و نوع روشی که از طریق آن نمونه گرفته شده است. (به عنوان مثال، نمونه خون، جراحی یا بیوپسی)
• سابقه پزشکی و تشخیص بالینی فعلی شما
• شرح کلی نمونه دریافت شده در آزمایشگاه
• شرح مفصلی از آنچه آسیب شناس در طول معاینه میکروسکوپی نمونه می بیند.
• تشخیص نهایی، که “خط پایین” فرآیند آزمایش است. پزشک شما برای کمک به انتخاب بهترین گزینه های درمانی، بر تشخیص نهایی تکیه می کند.
• نام و امضای پاتولوژیست و همچنین نام و آدرس آزمایشگاه پاتولوژی

1. توصیف ماکروسکوپی نمونه

اولین مرحله در تفسیر گزارش پاتولوژی در این بخش نمونه بافت یا تومور را که با چشم غیر مسلح دیده می‌شود، توصیف می‌کند. این بخش شامل رنگ کلی، وزن، اندازه و قوام بافت است.

2. توضیحات میکروسکوپی

این فنی ترین بخش گزارش پاتولوژی است. توضیحات میکروسکوپی نشان می دهد که سلول های سرطانی در زیر میکروسکوپ چگونه به نظر می رسند و در جواب پاتولوژی مثبت جزئیات آن ذکر می شود. عوامل متعددی در این بخش ذکر شده است که بر تشخیص و درمان تأثیر می گذارد. این که آیا سرطان تهاجمی است یا غیر تهاجمی و …

بسیاری از انواع تومورها ممکن است غیر تهاجمی (in situ: به معنی “در محل”) یا تهاجمی باشند. تومورهای مهاجم می توانند از طریق فرآیندی به نام متاستاز به سایر قسمت های بدن گسترش یابند. اگرچه تومورهای غیرتهاجمی گسترش نمی یابند، اما ممکن است در آینده رشد کنند یا به یک تومور مهاجم تبدیل شوند. در جواب پاتولوژی مثبت و به ویژه برای تومورهای تهاجمی، مهم است که پاتولوژیست توجه داشته باشد که تومور چقدر به درون بافت سالم مجاور رشد و پیشروی کرده است.

3. Grade

در خواندن جواب آزمایش پاتولوژی grade بسیار مهم است؛ چراکه نشان می دهد که سلول های سرطانی در مقایسه با سلول های سالم چگونه به نظر می رسند. چیزی که توجه آسیب شناس را به خود جلب می کند، تفاوت در فرم سلولی، اندازه و مشخصه های رنگ آمیزی سلول ها می باشد. اگر سلول های بافت تومور شبیه سلول‌های سالم باشند، «grade پایین» نامیده می‌شوند.

توموری با سلول‌هایی که کمتر شبیه سلول‌های سالم هستند، “درجه بالا”، “تمایز ضعیف” یا “تمایز نیافته” نامیده می‌شوند. به طور کلی، هرچه درجه تومور کمتر باشد، پیش آگهی بهتر است. روش های مختلفی برای تعیین درجه سرطان برای انواع گوناگون سرطان استفاده می شود.

4. سرعت تقسیم سلولی یا سرعت میتوزی

 پاتولوژیست معمولاً تعداد سلول های در حال تقسیم را یادداشت می کند. این تعداد نرخ میتوزی نامیده می شود. تومورهایی با سلول های تقسیم شده کمتر، معمولا درجه پایینی دارند که در صورت لزوم در گزارش پاتولوژی به آن اشاره می شود.

5. Tumor margin (حاشیه تومور)

عامل مهم دیگر در تفسیر گزارش پاتولوژی این است که آیا سلول های سرطانی در حاشیه یا لبه های نمونه بیوپسی وجود دارد یا خیر. حاشیه “مثبت” یا “درگیر” به معنای وجود سلول های سرطانی در حاشیه است. این به این معنی است که به احتمال زیاد سلول های سرطانی هنوز در بدن هستند و جواب پاتولوژی مثبت برای بیمار رد می شود و اگر سلولهای سرطانی وجود نداشته باشد جواب پاتولوژی منفی خواهد شد.

6. گره های لنفاوی

آسیب شناس همچنین متوجه می شود که آیا سرطان به غدد لنفاوی مجاور یا سایر اندام ها گسترش یافته است یا خیر. غدد لنفاوی اندام های ریز و لوبیایی شکلی هستند که به مبارزه با بیماری ها کمک می کنند. گره لنفاوی زمانی که حاوی سرطان باشد « جواب پاتولوژی مثبت » و زمانی که حاوی سرطان نباشد « جواب پاتولوژی منفی » نامیده می شود. توموری که به رگ‌های خونی یا لنفاوی رشد کرده است، به احتمال زیاد در جاهای دیگر پخش شده است. اگر آسیب شناس این را ببیند، آن را در گزارش پاتولوژی درج می کند.

در فرم بسته (close) سلول های سرطانی در حاشیه وجود دارند، اما تا لبه گسترش نمی یابند. ممکن است نیاز به جراحی و بررسی بیشتری برای بیمار وجود داشته باشد.

7. مرحله (stage)

معمولاً پاتولوژیست با استفاده از سیستم TNM از کمیته مشترک سرطان آمریکا (AJCC) stage را تعیین می کند. این سیستم از 3 عامل استفاده می کند:

• اندازه و محل تومور (تومور، T)
• اینکه آیا سلول های سرطانی به غدد لنفاوی واقع در نزدیکی تومور گسترش یافته اند (گره یا node  N)
• این که آیا تومور به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است (متاستاز، M).

طبق بندی مرحله (Stage) سرطان چیست؟

اطلاعات جمع آوری شده برای تعیین مرحله TNM برای ارائه یک مرحله سرطان خاص برای بیمار استفاده می شود. اکثر انواع سرطان دارای چهار مرحله هستند: مرحله I (1) تا IV (4) .

برخی از سرطان ها نیز دارای مرحله 0 (صفر) هستند. در اینجا یک توصیف کلی از گروه بندی مراحل سرطان آورده شده است.

مرحله 0 :

این مرحله سرطان را در محل توصیف می کند. In situ به معنای “در محل” است. سرطان های مرحله 0 هنوز در محلی که شروع شده اند، هستند. آنها به بافت های مجاور سرایت نکرده اند. این مرحله از سرطان اغلب قابل درمان است. جراحی معمولاً می تواند کل تومور را حذف کند.

مرحله I :

این مرحله معمولاً سرطانی است، که عمیقاً در بافت های مجاور رشد نکرده است. همچنین به غدد لنفاوی یا سایر قسمت های بدن سرایت نکرده است. اغلب به آن سرطان در مراحل اولیه گفته می شود.

مرحله II و مرحله III :

به طور کلی، این 2 مرحله سرطان هایی هستند که عمیق تر در بافت مجاور رشد کرده اند. آنها همچنین ممکن است به غدد لنفاوی گسترش یافته باشند، اما نه به سایر قسمت های بدن.

مرحله IV :

این مرحله به این معنی است که سرطان به سایر اندام ها یا قسمت های بدن گسترش یافته است. به این مرحله، سرطان پیشرفته یا متاستاتیک نیز گفته شود.

مرحله پاتولوژیک همراه با نتایج سایر آزمایشات تشخیصی به تعیین مرحله بالینی سرطان کمک می کند. این اطلاعات گزینه های درمانی فرد را تعیین می کند.

نتایج سایر آزمایشات

دکتر پاتولوژیست امکان دارد آزمایش‌های متفاوتی را برای ارزیابی ژن‌ها، تومور مارکرها و سایر موارد خاص مرتبط با آن تومور انجام دهد. نتایج این آزمایشات ممکن است در یک بخش جداگانه یا در یک گزارش جداگانه ذکر شود. این آزمایشات اضافی به ویژه برای تشخیص مهم هستند؛ زیرا انتخاب بهترین گزینه درمانی ممکن است به این نتایج بستگی داشته باشد.

تشخیص

در این بخش نتیجه نهایی گزارش پاتولوژی توضیح داده می شود. ممکن است این بخش را در ابتدا یا انتهای گزارش بیابید. اگر سرطان تشخیص داده شده باشد، بخش ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• • نوع سرطان، مانند کارسینوم یا سارکوم
  • درجه تومور(Grade)
  • وضعیت غدد لنفاوی
  • وضعیت حاشیه ی تومور
  • مرحله (Stage)
  • اگر آزمایش دیگری مثلا در رابطه با تومورهای مارکرهای سرطانی و یا هورمونی وجود داشته باشد در گزارش پاتولوژی ذکر می شود.

تفسیر گزارش پاتولوژی به صورت نمونه

در ادامه در مورد خواندن جواب آزمایش پاتولوژی رحم توضیحاتی ذکر شده است و به تفسیر آن می پردازیم:

1. بخش ماکروسکوپی

نمونه در دو ظرف در محلول ثابت کننده دریافت شد:

1. 1. برچسب مخاط آندوسرویکال شامل قطعات بافت قهوه ای رنگ است.

ابعاد 2.3 * 1.6 * 0.2 سانتی متر در قطر.

2. 2. برچسب آندومتر کاملاً از قطعات بافت قهوه ای رنگ تشکیل شده است.

ابعاد 5.7 * 4.5 * 1.2 سانتی متر در قطر.

2. آزمایش میکروسکوپی

1. 1. قطعات کوچک مخاط آندوسرویکال بدون تغییرات اپیتلیال سطحی و غده ای، دیسپلاستیک و متاپلاستیک. نفوذ لنفوسیت ها در استروما وجود دارد.
2. 2. برش ها قطعه ای از اندومتر را نشان می دهد. غدد اندومتر لوله ای هستند یا شکل نامنظمی دارند و توسط اپیتلیوم پرولیفراتیو پوشیده شده اند. غدد توسط استرومای سلولی احاطه شده اند.

قطعات بافت پولیپویید با غدد پرولیفراتیو، استرومای فیبروتیک و نیز در دیواره ضخیم عروق استرومایی تغییراتی وجود دارد.

شواهدی مبنی بر بدخیمی در این بخش ها وجود ندارد.

3. تشخیص

• مخاط اندوسرویکال ملتهب خفیف.
• اختلال آندومتر پرولیفراتیو همراه با پولیپ اندومتر.
• درجواب گزارش پاتولوژی رحم فوق بدخیمی دیده نشده است، تنها پولیپ و التهاب مختصر رویت شده است که نیاز به درمان توسط پزشک دارد و بنابراین جواب پاتولوژی منفی است.

واژه نامه

• دیسپلاستیک: دیسپلاستیک به شخصی گفته می شود که از” دیسپلازی” رنج می برد. بیماری که بر رشد یک یا چند اندام ناشی از ناهنجاری ژنتیکی تأثیر می گذارد.
• متاپلاستیک: در واقع سلولهایی هستند که نه سرطانی هستند و نه به سمت سرطان پیشرفت میکنند.
• اندوسرویکال: از دهانه تا داخل رحم را شامل می شود.
• اندومتر: اندومتر به همراه غشاء مخاطی اش، لایه اپی‌تلیال داخلی رحم را تشکیل می دهد. اندومتر، دارای یک لایه قاعده‌ای، و یک لایه عملکردی می باشد.
• پولیپ: به صورت رشد غیرطبیعی توده‌های خوش خیم در جدار اعضای بدن تعریف می‌شود، مانند پولیپ روده، معده، بینی و پولیپ رحم.

با ارائه ی مطالبی که به آن پرداخته شد به اهمیت پاتولوژی در حوزه ی پزشکی پی می بریم. امیدواریم اطلاعات ارائه شده در مورد تفسیر گزارش پاتولوژی که در این مطلب آورده شد، برای شما مفید واقع شده باشد. خوب است بدانید مه پاتولوژی حوزه های گسترده را همچون انواع سیتولوژی ، هیستوپاتولوژی و … در بر میگیرد.