در دنیای پزشکی، تلاش برای فهمیدن عمیق تر زندگی به دستاوردهایی منحصربه‌فرد منجر شده است. امروزه از روش‌های بسیار کارآمد و متنوعی برای شناخت و درمان بیماری‌ها از همان زمان تولد استفاده می‌شود. روش‌هایی مانند: بیوپسی جنین عمدتاً برای کسانی کارآمد خواهد بود که با روش آزمایشگاهی اقدام به بارداری کرده‌اند. اما در این مقاله می‌خواهیم به این سؤال پاسخ دهیم که بیوپسی جنین یعنی چه ؟
امروزه، با پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه پزشکی، این امکان وجود دارد تا از طریق فناوری‌های پیشرفته، به جنین درون رحم دست پیدا کرده و اطلاعات ارزشمندی را از آن به دست آوریم. این فرایند به نام “بیوپسی جنین” شناخته می‌شود و یکی از عجیب‌ترین و هیجان‌انگیزترین زمینه‌های پژوهشی در حوزه پزشکی است.
بیوپسی جنین، فرایندی است که به‌وسیله آن نمونه‌های بافتی از جنین جمع‌آوری می‌شود. این نمونه‌ها، غنی از اطلاعات ژنتیکی و سلولی جنین هستند که می‌توانند به ما در فهم بهتر رشد و تکامل اولیه جنین، تشخیص بیماری‌های ژنتیکی و حتی پیش‌بینی واکنش‌های جنین به درمان‌های مختلف کمک کنند.
اما موضوع اینجاست که آیا نمی‌خواهید بدانید که چگونه این بیوپسی جنین انجام می‌شود؟ آیا دلتان نمی‌خواهد پشت پرده این فرایند پیچیده و شگفت‌انگیز را بدانید؟ اگر جواب شما بله است، با ما در ادامه همراه باشید.
بیوپسی جنین چیست؟
اولین گام برای آشنایی با این روش جذاب و شاید عجیب، پاسخ به سؤال بیوپسی جنین یعنی چه، خواهد بود. بیوپسی جنین یک روش تشخیصی است که برای بررسی و تشخیص بیماری‌ها و وضعیت سلامت جنین در دوران بارداری استفاده می‌شود. در این روش، نمونه‌ای از بافت جنین برداشت می‌شود و در آزمایشگاه تحت تجزیه‌وتحلیل قرار می‌گیرد. بیوپسی جنین عموماً بین ۱۷ تا ۲۰ هفته بارداری انجام می‌شود.
یکی از روش‌های معمول بیوپسی جنین، استفاده از اولتراسونوگرافی است. در این روش، پزشک با استفاده از دستگاه اولتراسونوگرافی تصویری از جنین و محیط رحم را به دست می‌آورد. سپس، با استفاده از یک سوزن بسیار نازک، هم‌زمان با مشاهده مانیتور سونوگرافی، سوزن را از طریق شکم مادر به جنین می‌رساند. سپس، با استفاده از ابزارهای خاص، نمونه‌هایی از جنین برداشت می‌شوند که در ادامه و در آزمایشگاه مورد بررسی و تحلیل قرار خواهند گرفت. این پروسه همچنین در نمونه برداری از جنین سه روزه هم استفاده می‌شود.
بیوپسی جنین به‌عنوان یک روش تشخیصی حساس محسوب می‌شود و نیازمند مهارت و استفاده صحیح از فناوری‌های پزشکی است. قبل از انجام این روش، مزایا و معایب آن به همراه مخاطرات و محدودیت‌های مربوطه باید با نظر پزشک مشخص شوند تا تصمیم به انجام یا عدم انجام بیوپسی جنین با دانش کافی گرفته شود.
به چه منظور از بیوپسی جنین استفاده می‌شود؟
از این روش برای تحلیل بافت جنین استفاده می‌شود و به کمک آن می‌توان اطلاعات مربوط به ساختار و عملکرد بافت‌های جنینی را به دست آورد. این نمونه بافت جنین سپس در آزمایشگاه مورد تجزیه وتحلیل قرار می‌گیرد تا بیماری‌ها، اختلالات ژنتیکی و وضعیت سلامت جنین بررسی شود.
دلایل اصلی برای انجام این تست را در ادامه بررسی خواهیم کرد:
- تشخیص بیماری‌های وراثتی: بیوپسی جنین به‌عنوان روشی برای تشخیص بیماری‌های وراثتی است که با استفاده از روش‌های معمول قابل‌شناسایی نیستند. با بررسی بافت جنین، می‌توان بیماری‌های وراثتی را تشخیص داد و در صورت نیاز، برنامه‌های درمانی مناسب را برای جنین و خانواده طراحی کرد.
- تحقیقات علمی: بیوپسی جنین برای تحقیقات علمی در زمینه‌های مختلفی مانند: بیوشیمی، ژنتیک و پاتولوژی استفاده می‌شود. این روش به محققان امکان می‌دهد تا بافت جنین را مورد بررسی قرار داده و فرایندهای بیولوژیکی را در دوران جنینی مطالعه کنند. این پروسه همچنین برای کسب اطلاعات کارآمد در اصلاح ژنتیک هم کارآمد است. اگر دوست دارید بیش‌تر در این باره بدانید، توصیه می‌کنیم که مطلب «اصلاح ژنتیک چیست؟» را حتماً مطالعه کنید.
کاربردهای بیوپسی جنین چیست؟
پس از سؤال بیوپسی جنین چیست، احتمالاً برای شما این سؤال وجود دارد که بیوپسی جنین چه کاربردهایی دارد؟
برای پاسخ به این سؤال باید موارد زیر را در نظر داشته باشید:
تشخیص اختلالات پوستی جنین
بیوپسی جنین در برخی موارد برای تشخیص و بررسی اختلالات پوستی جنین استفاده می‌شود. با تحلیل بافت پوستی جنین، می‌توان اطلاعاتی درباره ساختار و عملکرد پوست جنینی را به دست آورد. این اطلاعات همچنین در تحقیقات علمی هم مورداستفاده هستند.
ارزیابی رشد و توسعه جنین
با استفاده از بیوپسی جنین، می‌توان رشد و توسعه جنین را ارزیابی کرد. این کاربرد شامل بررسی ساختار و عملکرد اعضای جنینی می‌شود و به پزشک کمک می‌کند تا مشکلات مربوط به رشد و توسعه جنین را تشخیص داده و در صورت لزوم برنامه درمانی مناسب را تدوین کند.
بررسی عوامل محیطی و عوارض ممکن
بیوپسی جنین می‌تواند به بررسی عوامل محیطی مؤثر بر جنین و عوارض احتمالی ناشی از آنها کمک کند. با استفاده از این اطلاعات، متخصصان می‌توانند در آینده راهکار‌های بهتری برای ناباروری و همچنین باروری در شرایط آزمایشگاهی، ارائه دهند.
بررسی تأثیر درمان‌های بارداری
بیوپسی جنین به پزشکان اجازه می‌دهد تا پیشرفت درمان‌های بارداری را ارزیابی کنند. در برخی موارد، پزشکان ممکن است بیوپسی جنین را برای بررسی پاسخ جنین به درمان‌های خاصی مانند: درمان‌های ژنتیکی یا درمان‌های مؤثر بر بیماری‌های خاصی مورداستفاده قرار دهند.
انواع بیوپسی جنین
بیوپسی جنین، به‌طورکلی به معنای جمع‌آوری نمونه بافتی از جنین است. این نمونه‌های بافتی سپس در آزمایشگاه بررسی می‌شوند.
بیوپسی جنین می‌تواند به چند روش مختلف انجام شود که برخی از انواع رایج آنها عبارت‌اند از:
1. بیوپسی کوریونیک ویلوس (CVS یا Chorionic Villus Sampling)
در این روش، نمونه‌ای از بافت کوریون جنین جمع‌آوری می‌شود. این روش معمولاً بین هفته‌های ۱۰ تا ۱۳ بارداری انجام می‌شود. نمونه بافتی در این مرحله می‌توانند اطلاعات بسیار حساس و کارآمدی را در اختیار پزشکان قرار دهند.
بیوپسی جنینی تروفوبلاستیک (Embryonic Trophoblastic Biopsy)
در این روش برای بررسی ژنتیکی جنین در مراحل اولیه استفاده می‌شود. بیوپسی جنین تروفوبلاستیک، بافتی از تروفوبلاست (بخشی از جنین که بلاستوسیست را تشکیل می‌دهد) جمع‌آوری می‌شود. این روش معمولاً در هفته‌های ۵ تا ۶ بارداری صورت می‌گیرد.
خوب است که بدانید انتخاب روش بیوپسی جنین بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله مرحله بارداری، هدف موردنظر مانند: تشخیص یک بیماری خاص یا بررسی میزان رشد جنین که هر یک از اهمیت زیادی برخوردار هستند.
بیوپسی جنینی برای انجام آزمایش‌های پیش از تولد
در این نوع بیوپسی جنین، نمونه‌های بافتی از جنین جمع‌آوری‌شده و به آزمایشگاه ارسال می‌شوند تا آزمایش‌های مختلفی مانند: آزمایش‌های ژنتیکی، آزمایش‌های تشخیصی و آزمایش‌های پیش از تولد صورت گیرد. این آزمایش‌ها می‌توانند به تشخیص بیماری‌ها، تعیین ویژگی‌های ژنتیکی و پیش‌بینی مشکلات پزشکی در جنین کمک کنند.
مهم است بدانید که هر نوع بیوپسی جنین ممکن است با ریسک‌ها و مشکلات خاصی همراه باشد و تصمیم در مورداستفاده از آن باید توسط تیم پزشکی متخصص و باتوجه‌به شرایط خاص هر بیمار گرفته شود.
ابزارهای کارآمد در بیوپسی جنین
ابزارهای استفاده شده در بیوپسی جنین ممکن است بسته به نوع بیوپسی و هدف آن متفاوت باشد. اما در کل، برخی از ابزارهای کارآمد و استاندارد که در بیوپسی جنین استفاده می‌شوند،عبارت‌اند از:
سوزن بیوپسی
سوزن‌های بیوپسی به‌طورکلی از نوع سوزن‌های باریک و بسیار تیز با اندازه‌های مختلف هستند. این سوزن‌ها برای جمع‌آوری نمونه‌های بافتی از جنین استفاده می‌شوند. ضمن استفاده از سوزن بیوپسی، به طور معمول از روش‌های تصویربرداری مانند: سونوگرافی برای هدایت و راهنمایی در زمان جمع‌آوری نمونه استفاده می‌شود.
میکروسکوپ
بعد از جمع‌آوری نمونه بافتی، نیاز به مشاهده و بررسی آن در آزمایشگاه وجود دارد. برای این منظور، از میکروسکوپ‌های نوری یا الکترونیکی استفاده می‌شود. این ابزارها به پزشکان امکان می‌دهند تا بافت‌ها را به‌صورت دقیق بررسی کرده و اطلاعات موردنیاز را استخراج کنند.
وسایل آزمایشگاهی دیگر
علاوه بر تجهیزات عنوان شده، در یک آزمایشگاه برای بررسی نمونه‌های جمع‌آوری‌شده از جنین، لازم است که از تجهیزاتی مانند: دستگاه سونوگرافی هم استفاده شود. همچنین لوله‌های آزمایش و پیپت‌ها هم در این پروسه کارآمد هستند. این تجهیزات تنها از طریق یک شرکت تجهیزات آزمایشگاهی ، امکان خریداری دارند و آزمایشگاه‌ها باید به دنبال برندها شناخته شده و معتبر برای خرید این تجهیزات باشند.
بیوپسی جنین چگونه انجام می‌شود؟
بیوپسی معمولاً در میانه دوره بارداری (بین ۱۷ تا ۲۰ هفته بارداری) انجام می‌شود. برای شروع یک بی‌حسی موضعی برای پوست مادر استفاده می‌شود. پزشک یک سوزن را در شکم مادر و از طریق کیسه بارداری وارد می‌کند تا به جنین برسد. لازم به ذکر است که تمام این پروسه هم‌زمان با مشاهده تصاویر دستگاه سونوگرافی انجام می‌شود تا دقت کار بالا رود.
سوزن‌های استفاده شده اجازه می‌دهند تا نمونه‌برداری از پوست یا بخش‌های دیگر جنین به صورت بیوپسی، انجام شود که معمولاً از قفسه سینه، پشت کمر، باسن یا گاهی اوقات از پوست سر، انجام می‌شود. همچنین مقدار کمی از آرام‌بخش وریدی (مانند دیازپام) برای مادر در صورت نیاز استفاده می‌شود.
باید توجه داشته باشید که این پروسه بدون بی‌حسی موضعی انجام نمی‌شود و عوارضی مانند: یک جراحی را نخواهد داشت. همچنین در صورت نیاز، علاوه بر محل‌های عنوان شده برای برداشت نمونه، متخصصان ممکن است از قسمت‌های دیگر بدن جنین هم نمونه برداری کنند.
بیوپسی جنین؛ راهی برای نظارت دقیق بر آن
امروزه شناخت بدن انسان با استفاده از روش‌های بسیار زیادی امکان‌پذیر است و این کار از همان لحظات ابتدایی شکل‌گیری یک جنین می‌تواند انجام شود. حتی برخی از زوج‌ها که توان بارداری طبیعی ندارند، می‌توانند با استفاده از دستگاه ivf ، باردار شده و فرزند داشته باشند.
همچنین در این پروسه از روش‌ها و تست‌های زیادی برای اطمینان از سلامت جنین مانند: بیوپسی جنین استفاده می‌شود. به‌علاوه اطلاعات به‌دست‌آمده از این تست‌ها را می‌توان در تحقیقات دیگر هم استفاده کرد.
در این مطلب سعی شد تا به طور کامل به سؤال بیوپسی جنین یعنی چه، پاسخ داده شود و همچنین شما با روش انجام آن و حتی کاربردهایش هم آشنا شده‌اید. در یک نگاه کلی این روش، یک تست بسیار کارآمد برای بررسی وضعیت جنین در شکم مادر یا در شرایط آزمایشگاهی است.
