پیپت‌های آزمایشگاهی و پزشکی، ابزارهای بسیار مهم در حوزه علمی و پزشکی هستند. اگر برای شما هم سؤال است که پیپت چیست ، در این مقاله با ما باشید. این وسایل کوچک و حساس، برای اندازه‌گیری و انتقال مقادیر دقیق از مایعات استفاده می‌شوند. باتوجه‌به نیازهای متنوع در آزمایشگاه‌ها و محیط‌های پزشکی، پیپت‌ها در انواع و اشکال مختلفی طراحی و ساخته می‌شوند.
پیپت‌های آزمایشگاهی و پزشکی عموماً از موادی مانند: شیشه یا پلاستیک ساخته می‌شوند. طراحی آن‌ها به‌گونه‌ای است که امکان اندازه‌گیری دقیق حجم مایع و انتقال آن به سایر ظروف فراهم شود. این ویژگی‌ها باعث می‌شود پیپت‌ها به‌عنوان یک ابزار اساسی در آزمایشگاه‌های شیمی، بیولوژی، فیزیک و بسیاری از رشته‌های پزشکی مورداستفاده قرار گیرند.
پیپت چیست؟
در آزمایشگاه‌ها، پیپت به‌عنوان یکی از ابزارهای متداول آزمایشگاهی برای انتقال حجم مشخصی از مایعات به شما می‌رود که اساسا به‌عنوان یک وسیله برای توزیع‌کننده مایعات مختلف کارایی خواهد داشت.
از پیپت‌های ساده شیشه‌ای تا پیپت‌های قابل‌تنظیم یا الکترونیکی پیچیده‌تر، انواع گوناگونی از پیپت‌ها برای کاربردهای مختلف ساخته شده‌اند.
پیپت چه چیزی را اندازه می‌گیرد؟
پیپت یک ابزار آزمایشگاهی است که برای اندازه‌گیری و انتقال حجم‌های کوچکی از مایعات استفاده می‌شود. کلمه “پیپت” یک واژه فرانسوی است به معنی “لوله کوچک” و این نام مدت‌ها است که برای این وسیله استفاده می‌شود. پیپت‌ها در اندازه‌ها، شکل‌ها و طرح‌های مختلفی عرضه می‌شوند.
پیپت‌های پلاستیکی و شیشه‌ای معمولاً برای اندازه‌گیری حجم‌های کمتر از ۱ میلی‌لیتر (mL) استفاده می‌شوند. پیپت‌های الکترونیکی می‌توانند برای اندازه‌گیری و انتقال حجم‌های با اندازه‌های بسیار کوچک‌تر تا ۰٫۱ میکرو‌لیتر (μL) هم به کار گرفته شوند.
در مطلب « پیپت چگونه کار می‌کند » هم شما می‌توانید اطلاعات جامع‌تری در مورد روش کار و عملکرد این وسیله پیدا کنید که در زمان استفاده از آن بسیار کاربردی خواهند بود.
تاریخچه به وجود آمدن پیپت
پیپت‌ها از دهه ۱۷۰۰ وجود داشتند، زمانی که شیمیدان فرانسوی دسکرویزیل الکالیمتر آن‌ها را توسعه داد. این ابزار شبیه به یک سیلندر قدرتمند بود و برای کار با تیتراسیون‌های اسیدی و بازی استفاده می‌شد.
گای – لوساک، دانشمندی که قانون چارلز را ابداع کرد، همچنین کلمه “پیپت” را برای نسخه اصلاح شده خود نیز به کار برد و از آن پس، این نام روی این وسیله باقی ماند.
بیولوژیست فرانسوی لوئی پاستور که فرایند پاستوریزاسیون را اختراع کرد، پیپت‌های پاستور را اختراع کرد تا نمونه‌ها بدون آلودگی منتقل شوند و این اختراع تأثیر شگرفی در روند آزمایش‌ها و تحقیقات داشت.
تغییرات کمی در این ابزار پایه‌ای آزمایشگاهی تا دهه ۱۹۵۰ صورت گرفت. پیش‌ازاین که پیپت‌ها اختراع شوند، روش‌های نامتعارفی برای انتقال مایعات استفاده می‌شد که چندان صلاحیت استفاده نداشتند.
در دهه ۱۹۵۰، هاینریش شنیتگر که سعی در اختراع نوع جدیدی از پیپت‌ها را داشت، یک میکرو پیپت ساخت که پیش‌زمینه ای برای پیپت‌ها امروزی بود که دقت بسیار بالایی دارند. از آن زمان تابه‌حال انواع پیپت آزمایشگاهی تغییرات زیادی داشته‌اند و کارایی بسیار بیش‌تری هم در علوم آزمایشگاهی پیدا کرده‌اند.
پیپت چه انواعی دارد؟
سه نوع اصلی از پیپت‌ها وجود دارند: پلاستیکی، شیشه‌ای و الکترونیکی!
پیپت‌های پلاستیکی از پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) ساخته می‌شوند، پیپت‌های شیشه‌ای از شیشه بوروسیلیکات و پیپت‌های الکترونیکی توسط یک میکروپروسسور کنترل می‌شوند. در ادامه مطلب با ما باشید تا انواع دیگری از پیپت‌ها را معرفی و بررسی کنیم.
تا اینجا می‌توانید به‌راحتی به سؤال پیپت چیست ، پاسخ دهید و همچنین با تاریخچه این وسیله هم آشنایی دارید. در ادامه اما می‌خواهیم انواع پیپت آزمایشگاهی را بررسی کنیم و اولین مورد از این لیست، میکروپیپت‌های جابه‌جای هوا هستند.
میکروپیپت جابه‌جایی هوا ابزاری برای اندازه‌گیری حجم مایعات از ۱ میکرو‌لیتر تا ۱۰۰۰ میکرو‌لیتر (۱ میلی‌لیتر) است. دقت استثنایی این ابزار آزمایشگاهی آن را برای پیپت کردن روزمره در آزمایشگاه‌ها مناسب می‌کند، زیرا بیشتر حلال‌های آلی می‌توانند به پیپت‌های جابه‌جایی هوا آسیب برسانند، باید تنها بر روی نمونه‌های آبی و غیرچسبنده استفاده شوند. از پیپت‌های جابه‌جایی هوا با نوک‌های فیلتری برای نمونه‌های زیستی (DNA، RNA، پروتئین‌ها) هم می‌توان استفاده کرد.
1. پیپت‌های جابه‌جایی مثبت
پیپت‌های جابه‌جایی مثبت یک نوع پیپت هستند که با استفاده از یک پیستون برای جابه‌جایی مایعات کار می‌کنند. در مقابل پیپت جابه‌جایی هوا که مایع را از طریق یک محفظه هوا در نوک پیپت توزیع می‌کند، پیستون در پیپت جابه‌جایی مثبت به طور مستقیم با نمونه تماس برقرار کرده و نیروی جذب ثابتی را حفظ می‌کند.
2. پیپت‌های حجم‌سنج
پیپت‌های حجم‌سنج، پیپت بالنی یا پیپت شکمی برای اندازه‌گیری حجم یک محلول بادقت استثنایی (تا چهار رقم معنادار) استفاده می‌شود. آن‌ها برای تأمین مقدار دقیقی از مایع،کالیبره شده‌اند.
این پیپت‌ها برای یک حجم واحد کالیبره شده‌اند، دارای یک بالن بزرگ هوا با یک قسمت باریک و بلند و یک نشانه تک‌نقطه‌ای هستند (مانند: فلاسک حجم‌سنج) که به شما حجم دقیق محلول را نشان می‌دهند. حجم‌های ۱ میلی‌لیتر، ۲ میلی‌لیتر، ۵ میلی‌لیتر، ۱۰ میلی‌لیتر، ۲۰ میلی‌لیتر، ۲۵ میلی‌لیتر، ۵۰ میلی‌لیتر و ۱۰۰ میلی‌لیتر در این پیپت‌ها وجود دارند. در شیمی تجزیه‌ای، پیپت‌های حجم‌سنج به طور معمول برای تهیه محلول‌های آزمایشگاهی از یک مخزن پایه و تهیه محلول‌هایی برای تیتراسیون استفاده می‌شوند.
3. پیپت‌های درجه‌بندی‌شده
پیپت‌های درجه‌بندی‌شده، پیپت‌هایی هستند که حجم آن‌ها به‌صورت مرحله‌به‌مرحله در طول لوله نشان‌داده‌شده است. از آن‌ها برای اندازه‌گیری دقیق و انتقال حجم مایع از یک ظرف به دیگری استفاده می‌شود. آن‌ها دارای نوک مخروطی هستند و از لوله‌های پلاستیکی یا شیشه‌ای تشکیل شده‌اند. نشانگر‌های این پیپت(درجه بندی) در طول لوله قرار دارند و حجم را از نوک پیپت تا آن نقطه نشان می‌دهند. پیپت کوچک‌تر اندازه‌گیری دقیق‌تری از مایعات را ممکن می‌کند، درحالی‌که پیپت بزرگ‌تر برای اندازه‌گیری حجم‌ها در مواقعی که دقت کمتر نیاز است، به کار می‌رود. در مطلب «تفاوت پیپت مدرج و پیپت حباب دار» می‌توانید اطلاعات دقیق‌تری در مورد تفاوت‌های این دو نوع پیپت کاربردی بخوانید.
4. پیپت پاستور
در ادامه پاسخ به سؤال پیپت چیست، می‌خواهیم یکی دیگر از انواع پیپت‌ها را معرفی کنیم که با نام “پاستور” شناخته می‌شود.
این پیپت یک وسیله آزمایشگاهی است که شامل یک لوله بلند و نازک و یک بالن لاستیکی است که برای جذب مقادیر کوچکی از مایع یا محلول شیمیایی استفاده می‌شود.
پیپت‌های پاستور، همچنین به‌عنوان قطره ریز چشمی هم شناخته می‌شوند. پیپت‌های پاستور در گذشته از شیشه ساخته می‌شدند، اما پیپت‌های پاستور پلاستیکی امروزی به طور گسترده در آزمایشگاه‌ها در سراسر جهان با جنس‌های مختلفی از جمله پلاستیکی هم تولید می‌شوند.
5. پیپت‌های انتقال‌دهنده
پیپت‌های انتقال‌دهنده، پیپت‌های پلاستیکی یکبار مصرف هستند که برای انتقال مقادیر کوچکی از مایعات استفاده می‌شوند. آن‌ها از یک لوله بلند و باریک و یک بالن شده تشکیل شده‌اند که قابل فشاردادن و رهاکردن است تا مایع استخراج یا توزیع شود.
این پیپت‌ها را امروزه می‌توانید در انواع آزمایشگاه و مراکز درمانی پیدا کنید، چرا که کاربرد بسیار گسترده‌ای دارند. همچنین یکبار مصرف بودنشان به حفظ نمونه‌های مایع از آلودگی‌ها هم کمک بسیار کرده است.
به طور معمول در بازار انواع مختلفی از پیپت‌ها وجود دارند و حتی علاوه بر موارد عنوان شده، برخی پیپت‌ها به طور خاص برای مصارف مشخصی طراحی و تولید می‌شوند. از این رو در زمان خرید پیپت پلاستیکی یا انواع دیگر، حتماً به شرایط استفاده و کاربردش دقت کنید.
شما چه انواع دیگری از پیپت ها را می شناسید؟!
در میان همه تجهیزاتی که در یک آزمایشگاه کاربرد دارند، پیپت‌ها را می‌توان یکی از پرمصرف‌ترین‌ها دانست. دلیل این موضوع هم کارایی اصلی این وسیله یعنی جابه‌جایی مواد بادقت و حجم مشخص است. این وسیله با این که کارایی ساده‌ای دارد، اما همین کار به نظر ساده در محیط‌های آزمایشگاهی می‌تواند بسیار مهم باشد، چرا که شما در این محیط‌ها دائماً با نمونه‌های حساس و گاهی سمی سروکار دارید.
به یاد داشته باشید که پیش از خرید هر محصولی برای استفاده در آزمایشگاه، باید به‌خوبی با آن آشنایی داشته باشید و یکی از مواردی که به این موضوع کمک می‌کند، آشنایی با تاریخچه این وسایل است. به همین منظور در مطلب « تاریخچه وسایل آزمایشگاه » صحبت جامعی در این باره کرده‌ایم که می‌تواند بسیار به شما کمک کند.
سلام،خسته نباشین
سمپلرها هم جزء پیپت های انتقال دهنده ی حجم به حساب میان؟
سلام،ممنون
بله، سمپلرها هم جزء پیپت های انتقال دهنده ی حجم هستند.
سلام؛ پیپت ژوژه همون پیپت حبابداره؟
سلام،
درسته،پیپت حبابدار همون پیپت ژوژه هست.