نحوه کار با سمپلر به صورت مرحله به مرحله + نکات مهم استفاده از سمپلر

از جمله ابزارهای مهمی که در آزمایشگاه کاربردهای زیادی نیز دارد، میتوان به سمپلر اشاره کرد. یکی از مولفه های که در طول عمر لوازم آزمایشگاهی و به خصوص سمپلرها نقش قابل توجهی دارد، شیوه نگهداری درست از آنهاست. این موضوع تا حدودی به شناخت اجزای سمپلر وابسته است. اما در حقیقت طرز استفاده و مراقبت های پس از آن است، که تعیین میکند این وسیله چه میزان عمر خواهد کرد. در ادامه این مطلب قصد داریم به بررسی مواردی که عنوان شد و همچنین نحوه استفاده از سمپلر به شکل درست آن اشاره کنیم.

آشنایی با اجزای سمپلر

قبل از اینکه سراغ آشنایی با اجزای سمپلر برویم، جهت آشنایی بیشتر با ماهیت و انواع این دستگاه به مطلب دیگر ما با عنوان سمپلر چیست مراجعه کنید. میکروپیپت ها را می توان در اشکال و اندازه های مختلف یافت. اما چند جزء وجود دارد که در همه میکروپیپت ها مشترک است.

این اجزا شامل پیستون، صفحه نمایش دیجیتال و مخروط نوک، وهمچنین اجکتور نوک است. برخی از میکروپیپت ها دارای ابزار کالیبراسیون و همچنین پایه میکروپیپت ها، به عنوان یک آپشن هستند.

در شکل زیر، اجزای سمپلر نشان داده شده که در ادامه به توضیح عملکرد هریک از اجزای سمپلر می پردازیم:

1. پیستون (Pluger)

پیستون قادر است دو نقش زیر را انجام دهد:

تنظیم حجم: برای کاهش یا افزایش حجم، پیستون را در جهت عقربه‌های ساعت یا خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید. یک صدای کلیک مانند متمایز پس از هر بار چرخاندن، تنظیم دقیق حجم را تضمین می کند. و همچنین از هرگونه تغییر ناخواسته حجم جلوگیری می کند.

آسپیراسیون/ توزیع مایع: این فرآیند شامل فشردن پیستون به منظور تخلیه هوای داخل آن و برداشتن فشار دست از روی پیستون و برداشت حجم مد نظر از مایعات است. مجددا با فشردن پیستون می توان مایع برداشته شده توسط سمپلر را به ظرف دیگری منتقل کرد. دانستن این مورد در نحوه استفاده از سمپلر اهمیت زیادی دارد.

2. اجکتور سر سمپلر (Tip Ejector)

مکانیسم داخلی میکروپیپت، در تماس مستقیم با مایع یا نمونه نیست. در عوض از سر سمپلر یکبار مصرف برای کشیدن مایع به داخل میکروپیپت و توزیع آن از طریق سر سمپلر استفاده می شود. به منظور تسهیل بیرون راندن ایمن، آسان و سریع سر سمپلرها، میکروپیپت‌ها مجهز به مکانیسم بیرون راندن (اوت کردن) سر سمپلرها هستند. سر سمپلرها را می توان به راحتی از میکروپیپت با فشار دادن دکمه ی اجکتور که به همین منظور تعبیه شده است خارج کرد.

3. تنظیم کننده ی حجم (Volume Adjactment)

این قسمت که در سمپلر های متغیاز آن حجم مورد نظر از مایعی که می‌خواهیم را تنظیم کرده و برمی داریم.

4. صفحه نمایشگر حجم (ر وجود دارد، برای تنظیم حجم مایعی است، که توزیع یا آسپیره خواهد شد. تنظیم کننده ی حجم دارای یک پیچ است که با استفاده Volume Disply)

به صفحه ای گفته میشود که روی بدنه ی سمپلر قرار دارد و حجمی را که برای برداشتن تنظیم کرده ایم، نشان می دهد.

5. بدنه سمپلر (Pipette Body)

قسمتی دیگر از اجزای سمپلر است، که با ایجاد شرایط خلا در لوله‌های داخلی خود، باعث انتقال حجم معینی از مایعات می شود.

6. قسمت سری سمپلر (Pipette Head)

به قسمتی از سمپلر گفته می شود که سر سمپلر به آن چفت می شود.

7. مخروط نوک سمپلر (tip cone)

 بخش مخروط نوک سمپلر برای چفت شدن سر سمپلر به آن در نظر گرفته شده است. این بخش از سمپلر بسیار مهم است؛ زیرا توانایی دستگاه را برای کار با انواع نوک سمپلر بهبود می بخشد.

مراحل آماده سازی و کار با سمپلر

1. قبل بررسی روش کار با سمپلر ، باید بگوییم پیش از اینکه بخواهید از سمپلر استفاده کنید، دقت کنید که اجزای سمپلر به ویژه بدنه و قسمتی که سر سمپلر به ان متصل می شود، کاملا تمییز باشد تا آلودگی در روند انجام تست شما اختلالی ایجاد نکند. میتوانید در این خصوص از مطلب آلودگی زدایی سمپلر استفاده کنید.
2. دکمه ی شاسی سمپلر را تا مرحله 1 (استپ 1) فشار داده و به حالت اولیه برگردانید. چند بار این کار را انجام دهید تا از صحت عملکرد آن مطمئن شوید.
3. حجم مورد نظر خود را با پیچ تنظیم کننده ی حجم، مشخص کرده و فیکس نمایید.
4. سرسمپلر مناسب حجم دستگاه سمپلر خود را انتخاب نموده و به قسمت سری آن متصل کنید. دقت کنید که سرسمپلر به دستگاه کاملا چفت و محکم شود.
5. حال دکمه‌ی شاسی آن را فشار داده و بعد به داخل محلول مایع مورد نظر می بریم. به آرامی فشار دست را از روی دکمه‌ی شاسی برداشته و مایع را به داخل سرسمپلر می کشیم. بدین ترتیب می توانیم این حجم را به ظرف دیگر انتقال داده و یا در صورت لزوم می توانیم پیپتاژ کنیم.
6. در پایان کار بدون اینکه سرسمپلر را به درون ظرف دیگری ببرید، آن را با فشار دادن دکمه ی اجکتور به درون سیفتی باکس اوت کنید.

2 تکنیک در استفاده از سمپلر و نمونه برداری به وسیله آن

دو تکنیک برای یا روش کار با سمپلر وجود دارد؛

تکنیک پیپت کردن فوروارد (Forward)

برای آسپیراسیون مایع از سر سمپلر، پیستون را حداقل تا توقف اولیه فشار دهید. نوک سمپلر را به صورت افقی در مایع قرار دهید.

در حالی که نوک آن در مایع فرو رفته است، پیستون را به آرامی رها کنید. مایع به درون سرسمپلر آسپیره می شود.

برای توزیع کردن مایع، نوک آن را به سمت داخل ظرفی که مایع را دریافت می کند، قرار دهید. (ظرف را با زاویه حاده در دست بگیرید تا تخلیه مایع را بهتر ببینید)

پیستون باید به آرامی تا اولین توقف فشار داده شود تا مایع کاملا تخلیه شود.

برای خالی کردن کامل سرسمپلر، پیستون را تا نقطه دوم فشار دهید.

سر سمپلر را با داخل دیوار تمیز کنید و بعد نوک آن را از ظرف خارج کنید.

تکنیک پیپت کردن معکوس (Reverse)

روش معکوس برای توزیع محلول‌ها یا معرف‌هایی با ویسکوزیته بسیار بالا یا تمایل به تشکیل آسان کف، ایده‌آل است.

برای خارج کردن مایع از سرسمپلر، پیستون را به استپ بعدی فشار دهید، سپس سر سمپلر را در مایع فرو کنید.

پیستون باید به آرامی با فرو رفتن سر سمپلر در مایع رها شود. بدین ترتیب مایع به وسیله ی سر سمپلر توزیع می شود.

برای اطمینان از خروج مایع، سرسمپلر را به دیواره ی ظرف بچسبانید و ظرف را کمی مورب نگه دارید؛ تا جایی که داخل آن را خوب ببینید و چیزی از آن خارج نشود.

پس از تخلیه نمونه در ظرف مورد نظر، بدون اینکه دست خود را از روی دکمه پیستون بردارید، آن را از ظرف خارج کنید.

در انتخاب سمپلر چه مواردی را مد نظر داشته باشیم؟

از آنجایی که سمپلرها را می توان برای بسیاری از کاربردها استفاده کرد، مسئله این است که چگونه سمپلر مناسب را برای کار خاص انتخاب کنیم و با نحوه استفاده از سمپلر نیز به خوبی آشنا شویم.

در این راستا ما در مطلب راهنمای خرید سمپلر تلاش کردیم که این موضوع را از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار دهیم.

برای پی بردن به نحوه استفاده از سمپلر به طور صحیح و ارزیابی آن ، راهنمای آسان و قدم به قدم ما را دنبال کنید.

 1. اولین قدم این است که مشخصات آزمایشی را که با استفاده از سمپلر انجام می دهید، یادداشت کنید. این مشخصات باید شامل موارد زیر باشد:

• • • جزئیاتی در مورد مقدار نمونه گرفته شده
    • حجم نمونه برای انتقال
    • تعداد موارد تکراری
    • اینکه آیا شما به شرایط استریل نیاز دارید
    • سایر جزئیات

2. مرحله ی بعد این است که بر اساس روش کار با سمپلر و نوع آزمایشی که در مرحله قبل مشخص شده، نوع سمپلر خود را انتخاب کنید.

3. هنگامی که در مورد بهترین نوع سمپلر تصمیم گرفتید، انواع سمپلرهای موجود را بر اساس عواملی مانند:

• • • میزان موارد کاری که باید انجام شود
    • کیفیت سرسمپلر ها
    • سمپلرهای دستی یا الکترونیکی

را به خوبی دیگر عوامل مورد بررسی قرار می دهیم.

به این ترتیب می توانید بهترین سمپلر برای آزمایش خود را انتخاب کنید.

نکات مهم در روش کار با سمپلر که لازم است بدانید

در هنگام کار با سمپلرهای متغیر هرگز آن‌ها را بر روی حجمی خارج از بازه ی مشخص شده روی آن قرار ندهید. این کار سبب خارج شدن سمپلر از حالت کالیبره می شود و عمر دستگاه را کم می کند. اگر علاقمندید در این راستا اطلاعات بیشتری کسب کنید، میتوانید به مطلب دیگر ما با عنوان کنترل کیفی سمپلر مراجعه کنید.

زمانیکه سمپلری موردنظرتان را انتخاب کردید، باید به انتخاب سرسمپلر بپردازید. با توجه به کاربرد و نحوه استفاده از سمپلر، سری آن را انتخاب کنید. باید دقت کنید که سر سمپلرها، درجه بندی شده یا غیر یونیورسال، دارای فیلتر یا بدون فیلتر، استریل یا غیر استریل و غیره هستند. اگر بسته به نحوه کار با سمپلر روش  کار شما به شرایط استریل و آسپتیک نیاز دارد، باید از نوک های استریل و فیلتر شده استفاده کنید. از سر سمپلر های استاندارد یونیورسال می توان برای طیف وسیعی از سمپلرها استفاده کرد. بسیار مهم است که قبل از استفاده از ظرفیت نوک آن نسبت به سمپلر اطمینان حاصل کنید.

چه زمانی نمی شود از سمپلر برای مکش مایع استفاده کرد؟

زمانیکه محلول ها یا مایعاتی که می خواهیم به وسیله سمپلر انتقال دهیم، ویسکوزیته ی بالایی دارند، نمیتوان از سمپلر برای مکش مایع استفاده کرد. چراکه در این حالت ممکن است حجم به درستی برداشته نشود و در آزمایش ما اختلال ایجاد کند. پیشنهاد می کنیم در چنین حالتی از پیپت استفاده شود.

نحوه نگه داری سمپلر

نحوه نگه داری از سمپلر بسیار مهم است. همانطور که اشاره کردیم، به طور کل نگه داری از ابزارها و تجهیزات آزمایشگاهی در افزایش طول عمر مفید آن ها مهم و تاثیرگذار است.

بنابراین در نگه داری سمپلر دقت کنید که:

• پس از هر بار که حجمی را به وسیله ی سمپلر انتقال می دهید حتما آن را تمییز کنید.
• حتما در صورت مکش بیش از ظرفیت سمپلر آن را از نظر آلودگی چک کنید، تا آزمایش شما دچار اختلال نشود. توصیه اکید می شود که این کار را انجام ندهید چون علاوه بر این که آلودگی ایجاد می کند، به ابزار شما نیز آسیب می رساند.
• حداقل سالی یک بار سمپلر ها را برای کالیبراسیون به شرکت های مربوطه بفرستید. آنجا تعویض قطعات در صورت نیاز، روغن کاری و صحت انتقال حجم و … توسط افراد متخصص چک می شود.
• به صورت روزانه بعد از هر بار استفاده سمپلر را چک کنید.
• زمانیکه می خواهید سر سمپلر را به سمپلر متصل کنید، خیلی محکم ضربه نزنید. زیرا این کار به قسمت های داخلی دستگاه به مرور زمان آسیب می زند.

سخن پایانی

با توجه به توضیحاتی که در خصوص اجزای سمپلر داده شد و نیز رعایت مواردی که درباره‌ی نحوه استفاده از سمپلر و شیوه نگه داری سمپلر داده شد، امیدواریم این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید استفاده بهتری را از این دستگاه داشته باشید. پس از مطالعه این مطلب اگر قصد خرید سمپلر را دارید، میتوانید به فروشگاه لیان آزما مراجعه کنید.