شرکت‌های مختلف سانتریفیوژها را در ابعاد و اندازه‌های مختلف می‌سازند تا مصرف‌کنندگان از آنها در محیط‌های آزمایشگاهی برای جداسازی ذرات محلول‌ها استفاده کنند. این دستگاه که به شکل جعبه است، به کمک نیروی گریز از مرکز که نیرویی بزرگتر از گرانش است، سرعت ته نشینی ذرات را بیشتر می‌کند و باعث جدا شدن آنها از یکدیگر میشود. سانتریفیوژ از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر یک نقش حیاتی در عملکرد صحیح آن دارند.
اگر در نگهداری از اجزای این دستگاه دقت کافی را به خرج ندهید، سانتریفیوژ آسیب می‌بیند و طول عمر آن کاهش می‌یابد. از این‌رو تمیز کردن سانتریفیوژ در بازه‌های زمانی مشخص اهمیت بسیاری در نگهداری از آن دارد. به‌همین علت در این مطلب به آموزش مرحله به‌مرحله شستشوی سانتریفیوژ می‌پردازیم تا علاوه بر بهبود عملکرد دستگاه، طول عمر آن را افزایش دهید. بنابراین تا انتها همراه ما بمانید.
چه موقع تمیز کردن سانتریفیوژ ضروری است؟
در حالت ایده‌آل شستشوی سانتریفیوژ بعد از هر بار استفاده میتواند در نگهداری از سانتریفیوژ و سالم ماندن آن بسیار موثر باشد. برای انجام صحیح این کار بهتر است یکی از کارکنان آزمایشگاه را به پاکسازی دستگاه اختصاص دهید.
اما اگر زمان یا نیروی کافی برای شستشوی روزانه آن ندارید، برای این کار دوره‌های هفتگی در نظر بگیرید. اگرچه بعضی منابع بازه‌های زمانی ماهانه را نیز برای تمیز کردن دستگاه مناسب می‌دانند اما این کار موجب کاهش عمر سانتریفیوژ میشود.
بنابراین اگر می‌خواهید عملکرد دستگاه خود را برای مدت زمان بیشتری تضمین کنید، هر هفته اجزای آن را شستشو دهید.
وسایل مورد نیاز برای تمیز کردن سانتریفیوژ
برای پاکسازی صحیح سانتریفیوژ بدون آسیب رساندن به آن بهتر است از وسایل زیر استفاده کنید:
- دستکش استریل
- مایع شوینده که پی اچ 5-8 داشته باشد یا درصد الکل آن 70 باشد.
- حوله یا پارچه نرم و بدون پرز یا دستمال مرطوب
- آب ولرم
میتوانید برای پاکسازی دستگاه از دستمال مرطوب بهتنهایی استفاده کنید یا فقط ضد عفونی کننده اسپری. اما برای اطمینان از شستشوی صحیح دستگاه، بهترین راه استفاده از پارچه به همراه شوینده با ویژگی‌هایی است که در بالا اشاره کردیم.
مراحل شستشوی سانتریفیوژ به چه صورت است؟
هنگامی که سانتریفیوژ را خریداری می‌کنید، دفترچه راهنمایی همراه آن است که دستور العمل استفاده از سانتریفیوژ و نحوه صحیح تمیز کردن این دستگاه را آموزش میدهد. بهترین کار استفاده از آن دفترچه است، زیرا هر دستگاه ساختار متفاوتی دارد که شستشوی صحیح آن را کمی چالش برانگیز می‌کند.
اما اگر به هر دلیلی دفترچه راهنما در دسترس نبود یا امکان استفاده از آن وجود نداشت، میتوانید مراحل زیر را مطابق ساختار دستگاه خود برای پاکسازی آن به کار ببرید.
1. پاکسازی سطح بیرونی روتور
در ابتدا دستگاه را خاموش کنید و آن را از برق بکشید. سپس سطل و روتور را از سانتریفیوژ جدا کنید. اگر قصد تمیز کردن سانتریفیوژ یخچال‌دار را دارید، ابتدا در آن را باز بگذارید تا یخ‌های اطراف روتور آب شوند. سپس سینی جمع‌آوری آب را خالی کنید.
حال با پارچه مرطوب و مواد شوینده سطح بیرونی سانتریفیوژ و اطراف روتور را تمیز کنید.
2. جداسازی اجزای سانتریفیوژ
در این مرحله سایر اجزای سانتریفیوژ و روتور را باز کنید تا بتوانید به‌صورت جداگانه هر یک را شستشو دهید. برای پاکسازی این بخش بهتر است از محلول ضدعفونی کننده با پایه الکل و حوله استفاده کنید.
سپس پارچه را در محلول شوینده خیس کنید و روی اجزای دستگاه بکشید. اگر دسترسی به بعضی بخش‌های ظریف‌تر آن سخت است، میتوانید از گاز استریل لوله شده به جای حوله استفاده کنید. پوشیدن دستکش و خیس کردن گاز استریل در محلول را فراموش نکنید.
3. استفاده از مسواک نرم
اگر لکه‌ای روی دستگاه یا اجزای آن باقی ماند و با پارچه پاک نشد، میتوانید از مسواک پلاستیکی و نرم برای تمیز کردن سانتریفیوژ استفاده کنید. مسواک را داخل مواد خیس کرده و به آرامی روی لکه بکشید.
از فشردن مسواک روی ابزارها خودداری کنید و تمام مراحل را با نهایت ظرافت بگذرانید. علاوه بر این گاهی درون حفرههای روتور به شستشو نیاز دارد. برای تمیز کردن آنها نیز میتوانید از مسواک کمک بگیرید. شیارهای درون روتور را که سطل‌های چرخشی در آنها قرار می‌گیرند، هنگام پاکسازی فراموش نکنید.
4. تمیز کردن سانتریفیوژ با آب مقطر
پس از ضدعفونی و پاکسازی لوازم با مواد شوینده، پارچه‌ای تمیز را در آب خیس کنید و روی قسمت‌های مختلف دستگاه بکشید. این عمل را بارها تکرار کنید تا مطمئن شوید که تمام اجزا کاملا از آلودگی پاک شده‌اند.
5. خشک کردن اجزا
پارچه یا حوله‌ای خشک را روی سطحی صاف پهن کنید. سپس اجزا را به‌صورت وارونه روی آن قرار دهید تا خشک شوند.
برای تسریع این فرآیند میتوانید از تعدادی حوله برای خشک کردن اجزا به‌صورت دستی استفاده کنید. با نهایت دقت تمام گوشه و کنار وسایل را با حوله بکشید و تا از خشک شدن کامل آنها مطمئن نشدید، داخل دستگاه قرارشان ندهید.
6. روغن‌کاری تجهیزات
بعد از تمیز کردن سانتریفیوژ و اطمینان از خشک بودن اجزا، باید آن را روغن‌کاری کنید. برای این منظور مقداری روان کننده مخصوص سانتریفیوژ را با انگشت بردارید و روی شیارهای سطل، محورهای روتور، پیچ‌ها و سایر بخش‌های ضروری بزنید.
اگر روغن مخصوص در دسترس نبود میتوانید از گلیسرول یا تالک به‌عنوان روان کننده سانتریفیوژ استفاده کنید.
7. برگرداندن اجزا به داخل دستگاه
اگر روتور دستگاه شما دارای سطل‌های چرخشی است، پس از جایگذاری آنها از چرخیدن صحیحشان اطمینان حاصل کنید. ممکن است جداسازی و سرهم کردن دوباره اجزا برای برخی افراد دشوار باشد. بنابراین اگر نیاز بود، از تکنسین متخصص برای انجام این کار کمک بگیرید.
نکتههای مهم برای تمیز کردن سانتریفیوژ
- اگر مایع شیمیایی روی دستگاه یا اجزای آن ریخت، فورا آن را پاک کنید.
- روی روتور آب نریزید یا آن را داخل سطل آب قرار ندهید. زیرا ممکن است آب به درون حفرههای آن نفوذ کند و بهدرستی خشک نشود.
- پس از شستشوی سانتریفیوژ آن را بهطور کامل با پارچه خشک کنید.
- کریستالهای نمک روی سطح فلز میتوانند بهسرعت باعث خوردگی آن شوند، بنابراین فورا آن را تمیز کنید.
- در صورت نیاز از اتوکلاو برای پاکسازی روتور و اجزای آن استفاده کنید. اما هیچگاه از اشعه ماورای بنفش، بتا، گاما یا سایر اشعههایی که انرژی بسیار زیادی دارند، استفاده نکنید.
- برای تمیز کردن سانتریفیوژ از استون یا شویندههای حاوی یون کلریت مانند هیپوکلریت سدیم (سفید کننده خانگی) استفاده نکنید.
- برخی افراد از ماشین ظرفشویی برای شستشوی روتور و سایر اجزا استفاده میکنند. اما مواد شوینده شیمیایی در آن تنها طول عمر سانتریفیوژ را کاهش میدهد و سبب خوردگی آن میشود. بنابراین از به کار بردن این ترفند بهشدت پرهیز کنید.
- استفاده بیش از اندازه از روغن سانتریفیوژ میتواند در عملکرد دستگاه اختلال ایجاد کند. بنابراین به اندازه توصیه شده آن را به کار ببرید و در صورت نیاز، اضافه روان کننده را از روی تجهیزات پاک کنید.
سخن نهایی
تمیز کردن سانتریفیوژ در نگهداری و افزایش طول عمر آن تاثیر مستقیم دارد. اگر دستگاه در معرض مواد شیمیایی، آلاینده‌ها یا نمک قرار گیرد، بهسرعت خورده شده و آسیب می‌بیند. بنابراین اگر به مدت طولانی شستشوی سانتریفیوژ به تعویق بیفتد، مواد شیمیایی روی هم انباشته میشود و میتوانند عملکرد دستگاه را بهطور کامل مختل کنند. هنگام پاکسازی از پارچه‌ای نرم و مواد شوینده غیر شیمیایی استفاده کنید. پس از آن اجزا را خشک کرده و به داخل دستگاه برگردانید. در نهایت دوباره آن را روشن کنید و از عملکردش مطمئن شوید. هدف از این فرآیند افزایش طول عمر دستگاه است. بنابراین در اجرای به موقع آن کوتاهی نکنید. این موضوع یکی از مهم ترین اقداماتی است که پس سفارش سانتریفیوژ باید به آن عمل کنید.
