آزمایشگاه‌های پزشکی یکی از مهم‌ترین بخش‌های سیستم بهداشتی هستند که برای تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف به کار می‌روند. در این آزمایشگاه‌ها، انواع مختلفی از تجهیزات و وسایل پزشکی برای تشخیص بیماری‌ها، ارزیابی وضعیت سلامتی بیماران و انجام آزمایش‌های مختلف به کار می‌روند. ازآنجایی‌که شناخت لیست تجهیزات آزمایشگاهی برای تجهیز یک آزمایشگاه بسیار اهمیت دارد، در این مقاله می‌خواهیم این موضوع را به‌صورت کامل مورد بررسی قرار دهیم.
تجهیزات موردنیاز در آزمایشگاه‌های پزشکی شامل دستگاه‌های تحلیلی، تجهیزات مصرفی، وسایل نگهداری نمونه‌ها، وسایل نمونه‌برداری و سایر وسایل کمکی است. هر یک از این تجهیزات در تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف نقش مهمی دارند.
در این مطلب، هدف ما معرفی انواع مختلف تجهیزات موردنیاز در آزمایشگاه‌های پزشکی است. شناخت و انتخاب صحیح از میان لیست تجهیزات آزمایشگاهی یکی از مراحل راه‌اندازی یک آزمایشگاه خوب است و برای این کار باید به نکات دیگری هم توجه داشته باشید. در مقاله « اصول طراحی آزمایشگاه » این موضوع را مورد بررسی قرار داده‌ایم و توصیه می‌کنیم حتماً آن را مطالعه کنید.
چند نوع آزمایشگاه وجود دارد؟
پیش‌ازاین که به بخش معرفی لیست تجهیزات آزمایشگاهی برسیم، در ابتدا می‌خواهیم بررسی کنیم که به‌طورکلی چه آزمایشگاه‌هایی در زمینه پزشکی وجود دارند و هر کدام چه‌کارهایی انجام می‌دهند. به همین منظور در ادامه مطلب چند مورد از مهم‌ترین آزمایشگاه را معرفی کرده‌ایم.
1. آزمایشگاه‌های خون‌شناسی
این آزمایشگاه‌ها برای تشخیص بیماری‌ها و ارزیابی سلامتی فرد از نمونه‌های خون استفاده می‌کنند. برای انجام این آزمایش‌ها، نمونه‌ای از خون فرد را تهیه کرده و سپس با استفاده از مواد شیمیایی و دستگاه‌های خاص، تحلیل می‌کنند. در این آزمایشگاه‌ها، میزان انواع سلول‌های خونی، هموگلوبین، سطح قند خون، کلسترول و سایر نشانگرهای مرتبط با سلامتی فرد اندازه‌گیری می‌شوند.
توجه داشته باشید که همه موارد از لیست تجهیزات آزمایشگاهی باید از فروشگاه‌های معتبر خریداری شوند. توصیه ما به شما این است که برای این کار به نمایندگی تجهیزات آزمایشگاهی برندهای مختلف مراجعه کنید و خرید مطمئن‌تری داشته باشید.
2. آزمایشگاه‌های باروری مصنوعی
این آزمایشگاه‌ها برای کمک به زوج‌هایی که ناتوانی در باروری دارند، کارآمد خواهند بود. در این آزمایش، تخمدان‌های زن با استفاده از داروهای هورمونی تحریک می‌شوند تا بیشترین تعداد تخمک‌های بالغ را به‌صورت هم‌زمان آزاد کنند.
این تخمک‌ها طی پروسه بسیار دقیق و حساس و با استفاده از وسایل مورداستفاده در آزمایشگاه ivf، برای لقاح مصنوعی آماده می‌شوند. در مرحله‌ای دیگر اسپرم‌های بارور از نمونه منی جدا می‌شوند و در محیطی کنترل شده، در تماس با تخمک‌ها قرار می‌گیرند.
3. آزمایشگاه پزشکی تشخیص طبی
از آزمایشگاه پزشکی تشخیص طبی برای تشخیص بیماری‌های مختلف و ارزیابی وضعیت سلامتی افراد استفاده می‌شود. این آزمایشگاه به کمک تجهیزات پزشکی مدرن به تحلیل نمونه‌های مختلف از جمله خون، ادرار، نمونه‌های بافتی و سایر نمونه‌های بدنی می‌پردازد.
این آزمایشگاه، معمولاً برای تشخیص بیماری‌های قلبی – عروقی، سرطان، بیماری‌های عفونی، بیماری‌های خونی و سایر بیماری‌هایی که برای تشخیص آن‌ها نیاز به تحلیل نمونه‌های خونی، ادراری یا بافتی باشد، کارآمد خواهد بود. در این آزمایشگاه‌ها همچنین از مواد شیمیایی متنوعی استفاده می‌شود که در مطلب « طبقه بندی مواد شیمیایی خطرناک » می‌توانید در موردشان بخوانید.
4. آزمایشگاه پاتولوژی
آزمایشگاه پاتولوژی برای تشخیص بیماری‌های بافتی و سلولی تأسیس می‌شود. با استفاده از این آزمایشگاه می‌توان بیماری‌هایی را تشخیص داد که به‌واسطه نمونه‌گیری از بافت‌های مختلف از جمله پوست، ریه، کبد، کلیه، پروستات، رحم و سایر بخش‌های بدن قابل‌شناسایی هستند. پزشکان می‌توانند با استفاده از نتایج به‌دست‌آمده از این آزمایشگاه، دقیق‌ترین روش درمان برای بیمار را تعیین کنند.
5. آزمایشگاه ژنتیک
آزمایشگاه ژنتیک برای تحلیل و تشخیص بیماری‌های ژنتیکی و ارزیابی ریسک ژنتیکی فرد استفاده می‌شود. این آزمایشگاه معمولاً برای تشخیص بیماری‌های ژنتیکی مانند بیماری‌های نادر، سندرم‌های ژنتیکی و بیماری‌های ارثی، استفاده می‌شود. در میان لیست تجهیزات آزمایشگاهی ژنتیک، دستگاه‌های بسیار دقیق و مدرنی وجود دارند و به‌طورکلی قیمت اقلام مصرفی آزمایشگاه ژنتیک به نسبت دیگر آزمایشگاه، بیش‌تر است.
لیست تجهیزات آزمایشگاهی معمولی که در همه آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شوند!
برخی از موارد از لیست تجهیزات آزمایشگاهی وجود دارند که می‌توانید آن‌ها را در هر آزمایشگاهی مشاهده کنید. در واقع این تجهیزات برای انجام هر آزمایشی لازم خواهند بود.
در ادامه چند مورد از این تجهیزات را معرفی کرده‌ایم:
- دستکش‌های پزشکی: دستکش‌های پزشکی به‌منظور جلوگیری از انتقال عفونت و حفاظت از سلامتی فرد و پرسنل آزمایشگاه استفاده می‌شوند. این دستکش‌ها معمولاً از جنس لاتکس تولید می‌شوند.
- ماسک‌های پزشکی: ماسک‌های پزشکی به‌منظور حفاظت از سلامتی فرد و پرسنل در برابر عفونت و انتقال بیماری به کار می‌روند. ماسک‌های پزشکی از مواد اولیه بسیار باکیفیت و خوبی تولید می‌شوند؛ چرا که باید توانایی جذب ویروس‌ها و آلودگی‌ها را داشته باشد.
- لباس‌های پزشکی: لباس‌های پزشکی شامل مانتو، دست‌کش و کفش‌های ویژه پزشکی هستند که برای جلوگیری از انتقال بیماری و حفظ سلامتی فرد و پرسنل در طول آزمایش استفاده می‌شوند.
- لوازم مصرفی: لوازم مصرفی شامل سوزن، کاتر، پایپت و لوله‌های خاص برای جمع‌آوری نمونه‌های بدنی است. این لوازم را می‌توانید در لیست وسایل آزمایشگاه‌های مختلف مشاهده کنید و عموماً با استفاده از پلاستیک و تنها برای یک‌بار استفاده تولید می‌شوند.
- محلول‌های ضدعفونی‌کننده: محلول‌های ضدعفونی‌کننده برای شستشوی دست‌ها، ابزارها و سطوح در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شوند. این محلول‌ها معمولاً شامل الکل و آنتی‌باکتریال‌ها هستند.
لوازم مصرفی در آزمایشگاه خون‌شناسی
تا اینجا شما با انواع آزمایشگاه‌ها و لیست وسایل آزمایشگاهی شیمی آشنا شدید. در ادامه اما می‌خواهیم به طور خاص لیست وسایل آزمایشگاه خون را بررسی کنیم.
آزمایشگاه خون یکی از آزمایشگاه‌هایی است که باید به شکل حرفه‌ای و طبق استانداردها طراحی شده باشد. همه پارامترها مانند دما و رطوبت در این آزمایشگاه باید قابل‌کنترل باشند. ازاین‌رو طراحی و تجهیز این آزمایشگاه بسیار حساس است. در مطلب « استاندارد دما و رطوبت آزمایشگاه » شما می‌توانید بیش‌تر در این باره بخوانید.
- سیستم‌های تحویل نمونه: این سیستم‌ها برای جمع‌آوری، انتقال و تحویل نمونه‌های خونی و سایر نمونه‌های بیولوژیکی به آزمایشگاه به کار می‌روند. این سیستم‌ها معمولاً شامل لوله‌های آزمایشی، کیسه‌های نمونه‌برداری، کیسه‌های حمل نمونه، انواع سوزن‌های نمونه‌برداری و سایر وسایل مرتبط با جمع‌آوری و حمل نمونه‌های بیولوژیکی هستند.
- سیستم‌های خنک‌کننده: این سیستم‌ها برای حفظ نمونه‌های خونی و سایر نمونه‌های بیولوژیکی در دمای مناسب برای حفظ کیفیت نمونه‌ها به کار می‌روند. این سیستم‌ها معمولاً شامل یخچال‌های مخصوص بادقت بالا هستند.
- مواد شیمیایی: این مواد شامل مواد شیمیایی مختلفی هستند که برای تشخیص و شناسایی انواع سلول‌های خونی و بیماری‌های خونی به کار می‌روند. این مواد شیمیایی ممکن است شامل رنگ‌های خاص، آنتی‌بادی‌ها و سایر مواد شیمیایی مرتبط با تشخیص و شناسایی انواع خون‌ها و سایر نمونه‌های بیولوژیکی باشند. معمولاً این مواد شیمیایی با رعایت شرایط ایمنی و بهداشتی در آزمایشگاه مورداستفاده قرار می‌گیرند. به‌طورکلی در پروسه خرید مواد شیمیایی و استفاده از آن‌ها باید دقت زیادی داشته باشید.
لوازم مصرفی در آزمایشگاه‌های باروری مصنوعی
آزمایشگاه‌های درمان ناباروری این روزها بسیار پیشرفته‌تر از گذشته شده‌اند و با استفاده از دستگاه‌های مدرن می‌توانند تأثیر زیادی در درمان ناباروری زوج‌ها داشته باشند. برخی از موارد مهم از لیست تجهیزات آزمایشگاهی درمان ناباروری را در ادامه بررسی می‌کنیم:
- دستگاه میکرواینجکشن: این دستگاه برای تزریق اسپرم به داخل تخمک استفاده می‌شود. در فرایند باروری مصنوعی، اسپرم‌های باکیفیت بالا از نمونه‌های منی جدا شده و سپس با استفاده از دستگاه میکرواینجکشن به داخل تخمک تزریق می‌شوند. این دستگاه معمولاً شامل یک سری کنترلر الکترونیکی، سوئیچ‌های مختلف و میکروسکوپ است.
- دستگاه میکرومانیپولاتور: این دستگاه برای انجام عملیات میکرومانیپولاسیون، یعنی جداسازی تخمک و اسپرم از یکدیگر با استفاده از ابزارهای بسیار ریز و دقیق، مورداستفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه شامل میکروسکوپ، میکرومانیپولاتور، سیستم هواکش و سیستم نوری است. با استفاده از این دستگاه، تخمک‌ها و اسپرم‌ها از نمونه‌های منی و تخمدان‌ها جدا می‌شوند.
- دستگاه انکوباتور: این دستگاه برای کشت و نگهداری تخمک‌ها و جنین‌های تشکیل شده از آن‌ها به کار می‌رود. در این دستگاه، شرایط محیطی مطلوب برای رشد و تکثیر جنین‌ها فراهم می‌شود. دمای این دستگاه معمولاً تا ۳۷ درجه سانتی‌گراد و رطوبت آن تا ۹۰ درصد قابل‌تنظیم هستند. به‌طورکلی دستگاه های ivf یکی از دقیق‌ترین تجهیزات پزشکی هستند که این روزها مورداستفاده قرار می‌گیرند.
لوازم مصرفی در آزمایشگاه تشخیص طبی
در این آزمایشگاه‌ها، تست‌های مختلفی روی نمونه‌های خونی، ادرار یا مدفوع انجام می‌شود، ازاین‌رو نیازمند استفاده از دستگاه‌های مختلفی خواهند بود. جالب است بدانید که بیش‌تر لوازم مصرفی مورداستفاده در این آزمایشگاه‌ها در بیمارستان‌ها هم استفاده می‌شوند. در مطلب « لوازم مصرفی بیمارستان » می‌توانید بیش‌تر در این باره بخوانید.
در ادامه مطلب اما می‌خواهیم چند مورد از مهم‌ترین وسایل آزمایشگاه تشخیص طبی را معرفی کنیم:
- میکروسکوپ: میکروسکوپ‌ها یکی از دستگاه‌های مورداستفاده در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی هستند. این دستگاه‌ها برای مشاهده سلول‌ها، بافت‌ها و سایر عناصر بدنی در سطح میکروسکوپی استفاده می‌شوند. میکروسکوپ‌ها بر اساس نوع کارایی و میزان بزرگ‌نمایی انواع مختلفی دارند.
- آنالیزرها هماتولوژی: آنالیزرهای هماتولوژی یکی دیگر از دستگاه‌های مورداستفاده در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی هستند. این دستگاه‌ها برای بررسی سلول‌های خونی و شناسایی اختلالات مختلف خونی مانند کمبود آهن یا کمبود ویتامین B12 استفاده می‌شوند.
- آنالیزرهای گاز خون: Blood gas analyzers برای اندازه‌گیری سطح اکسیژن، دی‌اکسیدکربن و pH در خون بیماران استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا بیماری‌هایی که باعث تغییر در سطح این عوامل در خون می‌شوند را تشخیص دهند.
- اتوکلاوها: Autoclaves برای استریل کردن وسایل پزشکی و آزمایشی مانند سوزن‌ها، شیشه‌ها و سایر لوازم مورداستفاده در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها با استفاده از بخار آب در فشار بالا، باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل آلودگی را از بین می‌برند.
لوازم مصرفی در آزمایشگاه پاتولوژی
به‌طورکلی برای انجام آزمایش‌های پزشکی نیاز به آزمایشگاه‌های مختلفی خواهد بود که یکی از آن‌ها آزمایشگاه پاتولوژی است. در این مکان‌ها تنها برخی از آزمایشات پزشکی انجام می‌شوند. اگر دوست دارید با همه آزمایش‌های پزشکی آشنا شوید، توصیه می‌کنیم مطلب « آزمایشات پزشکی » را مطالعه کنید.
:Cell Spreaders این ابزارها برای پخش سلول‌ها در روی صفحات اسلایدی و گسترش آن‌ها در سطح اسلاید استفاده می‌شوند.
:Funnels این وسایل برای جمع‌آوری نمونه‌های بزرگ از بافت‌ها و عضلات و جداسازی اجزا مختلف از آن‌ها استفاده می‌شوند.
:Sample Containers این ابزار برای نگهداری نمونه‌ها از بیماران به کار می‌رود. این نمونه‌ها شامل بافت‌ها، خون، ادرار، مدفوع و سایر نمونه‌های بیولوژیکی است.
لوازم مصرفی آزمایشگاه ژنتیک
آخرین مورد از آزمایشگاه‌هایی که می‌خواهیم تجهیزات مورد استفاده‌شان را بررسی کنیم، آزمایشگاه‌های ژنتیک هستند.
دستگاه های آزمایشگاهی مورداستفاده در این مکان‌ها بیش‌تر در حوزه بررسی نمونه‌های خونی و نمونه‌های بافت بدن انسان هستند.
- Microscopes : این دستگاه‌ها برای بررسی و تحلیل سلول‌ها، بافت‌ها و دیگر اجزای بیولوژیکی به کار می‌روند. دستگاه‌های مختلفی از میکروسکوپ‌ها در آزمایشگاه ژنتیک استفاده می‌شوند، از جمله میکروسکوپ نوری، میکروسکوپ الکترونی و میکروسکوپ فلورسانس که هر کدام میزان کارایی متفاوتی دارند.
- Hematology analyzers : این دستگاه‌ها برای تحلیل خون و شناسایی اختلالات خونی به کار می‌روند. این دستگاه‌ها می‌توانند پارامترهای مختلفی را اندازه‌گیری کنند، از جمله تعداد سلول‌های خونی، حجم سلول‌های خونی و غلظت هموگلوبین که همگی در آزمایش‌های ژنتیکی مهم هستند.
- Hotplates : این دستگاه‌ها برای گرم‌کردن و نگهداری نمونه‌های آزمایشی در دماهای مختلف به کار می‌روند. این دستگاه‌ها معمولاً برای تحلیل DNA و RNA در آزمایشگاه ژنتیک استفاده می‌شوند.
شما با کدام یک از این تجهیزات کار کرده‌اید؟
لیست تجهیزات آزمایشگاهی بسیار گسترده و متنوع است. این لیست می‌تواند برای آزمایشگاه‌های مختلف، متفاوت باشد، اما بااین‌حال همه آزمایشگاه‌ها در برخی وسایل مشترک هستند که به آن‌ها پرداخته‌ایم.
جالب است بدانید که برخی از تجهیزات مورداستفاده در آزمایشگاه‌ها به‌عنوان تجهیزات مراقبت خانگی هم مورداستفاده هستند. برای مثال می‌توان به دستکش‌های پزشکی، ماسک یا تب‌سنج اشاره کرد که به‌احتمال زیاد با آن‌ها سروکار داشته‌اید.
به‌طورکلی پیش‌ازاین که بخواهید یک آزمایشگاه را تجهیز کنید، باید اطلاعات کاملی در مورد آن داشته باشید که یکی از مهم‌ترین این اطلاعات، تجهیزاتی است که باید در آزمایشگاه وجود داشته باشند. این تجهیزات انواع مختلفی با کارایی‌های متفاوت دارند و این شما هستید که باید بدانید کدام یک برای شما مناسب‌تر است. همچنین بسیار اهمیت دارد که خرید این تجهیزات را از نمایندگی‌های معتبر انجام دهید.
