زمانی که باردار هستید، پزشک معالج برای آگاهی از وضعیت جسمانی شما و جنین، میخواهد آزمایشهایی را انجام دهید. از جمله این آزمایشها میتوان به انواع آزمایش خون بارداری و ادرار اشاره کرد.
در اصل این آزمایشها کمک میکنند تا درباره سلامتی جسمی خود و جنینتان مطمئن شوید. تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا انواع آزمایش خون که طی دوران بارداری و قبل از آن باید انجام دهید، معرفی کنیم.
انواع آزمایش خون بارداری
انجام آزمایشهای خون در دوران بارداری کمک میکند تا بیشتر از سلامت خود و جنین قبل و بعد از تولد مطمئن شوید. از این نوع آزمایشها میتوان به شمارش سلولهای خونی، تعیین گروه خونی، سندرم داون، بیماریهای عفونی و تالاسمی و عامل ارهاش (Rh) اشاره کرد. در بخشهای بعد، هر کدام را توضیح خواهیم داد.
شمارش سلولهای خونی، گروه خونی و عامل ارهاش (Rh)
یکی از بیماریهای دوران بارداری، بیماری کم خونی و کمبود آهن است. در طول بارداری بدن شما آهن بیشتری نیاز دارد. اگر آهن شما کم باشد، دچار کم خونی میشوید. پس از ابتلا به این بیماری، سلولهای قرمز بدنتان نمیتوانند اکسیژن کافی را تامین کنند. علاوه بر این، کمخونی باعث ایجاد حس خستگی میشود و در بارداری شما به منظور تامین نیاز جنین احتمال دارد، مشکلاتی پیش آید .
یکی از انواع آزمایش خون بارداری، آزمایش شمارش سلولهای خونی، تعیین گروه خونی و عامل ارهاش است. در این آزمایشها موارد زیر مورد بررسی قرار میگیرند:
- بررسی سلولهای سفید، قرمز و تعداد پلاکتهای خون شما
- تشخیص گروه خونی شخص باردار
- بررسی اینکه عامل ارهاش فرد باردار مثبت است یا منفی
یکی دیگر از از انواع آزمایش خون بارداری، آزمایش گروه خونی است. این آزمایش مشخص میکند که گروه خونی شما چیست. همانطور که میدانید چهار نوع گروه خونی داریم که در دستههای A، B، AB و O تقسیم میشوند.
دانستن گروه خونی در زمان بارداری بسیار مهم است، زیرا اگر به خون اضافی نیاز داشته باشید، کار شما راحتتر خواهد بود و پزشک متوجه میشود چه نوع گروه خونی را به شما تزریق کند.
با انجام این آزمایش عامل ارهاش شما نیز مشخص میشود که به دو شکل منفی یا مثبت است. اگر عامل ارهاش مثبت باشد، نیازی به درمان ندارید. با وجود این، منفی بودن این فاکتور به این معنا است که در سلولهای خونی خود آنتیژن ندارید. اگر عامل ارهاش شما منفی و برای جنینتان مثبت باشد، آنتیبادیها به سلولهای خونی جنین حمله میکنند و بنابراین باید اقدامات لازم از سوی پزشک انجام گیرد.
سلول داسی شکل و تالاسمی
سلول داسی شکل و تالاسمی اختلالهای خونی جدی و ارثی هستند که از طریق ژنهای تغییر یافته هموگلوبین از والدین به فرزندان منتقل میشوند. در نتیجه به کمک آزمایش تشخیص سلول داسی و تالاسمی، مادر و جنین از این بیماری محفوظ نگه داشته میشوند.
بیماریهای عفونی
یکی دیگر از انواع آزمایش خون بارداری، بررسی بیماریهای عفونی است. از جمله این بیماریها میتوان هپاتیت ب و ایدز را نام برد که میتواند تاثیر بدی روی سلامت جسمی نوزاد شما بگذارد. با انجام این نوع آزمایش زودتر از بیماری خود آگاه خواهید شد و میتوانید ریسک ابتلا به بیماریهای عفونی را کاهش دهید.
سندرم داون
امروزه در ایران و سراسر جهان یکی از انواع آزمایشهای خون بارداری، آزمایش تشخیص سندرم داون است. با انجام این آزمایش مادر متوجه خواهد شد که نوزاد او در چه وضعیتی است و آیا سندرم داون دارد یا خیر.
همانطور که میدانید بدن ما از میلیونها سلول تشکیل شده است و در کنار این سلولها کروموزومها قرار دارند. همه افراد حدود 46 کروموزوم دارند که 23 کروموزوم را از پدر و 23 تای دیگر را از مادر دریافت میکنند. اگر نوزادی در سلولهای خود یک کروموزوم 21 اضافی داشته باشد،به عبارتی تریزومی 21 باشد، دچار بیماری سندرم داون خواهد شد.
آزمایش دیابت
از انواع آزمایش خون بارداری میتوان به آزمایش دیابت اشاره کرد. نام دیابتی که افراد باردار به آن دچار میشوند، دیابت بارداری یا GDM است.
متاسفانه حدود 10 تا 15 درصد زنان باردار دچار این بیماری میشوند. در بیشتر موارد این نوع دیابت بعد از هفته 28 بارداری ظاهر میشود. با اینحال زمانی که فرزند شما به دنیا بیاید، در بعضی موارد این نوع بیماری از بین میرود یا ممکن است دچار دیابت نوع دو شوید.
آزمایش خون مربوط به دیابت معمولا در هفتههای 24 تا 48 بارداری انجام میشود. اگر فردی قبلا دچار این بیماری شده باشد، باید آزمایش خون مربوطه را زودتر انجام دهد.
آزمایش خونی که پزشکان با آن این بیماری را تشخیص میدهند، OGTT نام دارد. این نکته را در نظر داشته باشید که برای انجام آن باید ناشتا باشید. روش انجام این آزمایش نیز به شرح زیر است.
- آزمایش خون را با فرض ناشتا بودن، انجام میدهید.
- 75 گرم نوشیدنی گلوکزدار مصرف میکنید.
- سپس مسئول مربوطه بعد از دو ساعت از شما آزمایش خون دوم را میگیرد.
در نتیجه، حدود دو ساعت بهطور کلی باید در آزمایشگاه باشید.
آزمایش ویتامین دی
ویتامین دی یکی از مهمترین ویتامینها در زمان بارداری برای جنین و مادر او است. این ویتامین کمک میکند تا کلسیم جذب کنید و روی رشد استخوانهای نوزادانتان نیز بسیار تاثیرگذار خواهد بود. اگر قبل از بارداری در طول زندگی خود میزان ویتامین دی شما کم باشد، در هنگام بارداری باید این نوع آزمایش را انجام دهید.
آزمایش خون بارداری
در بخش قبل در مورد آزمایشهایی صحبت کردیم که باید در هنگام بارداری انجام دهید تا متوجه شوید وضعیت شما و جنین چگونه است. در ادامه درباره آزمایش خونی صحبت میکنیم که با آن متوجه خواهید شد آیا باردار هستید یا خیر.
HCG
زمانی که عادت ماهانه شما به تعویق میافتد با خود فکر میکنید شاید باردار باشید. در نتیجه به پزشک مراجعه میکنید و او برای شما آزمایش خون HCG را مینویسد. در طول 12 هفته بارداری HCG (هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی) در خون و ادرار شما افزایش پیدا میکند و جواب آن نشان میدهد که شما باردار هستید یا خیر.
این آزمایش خون از رگ دست شما گرفته میشود و جواب آن حدود دو روز طول میکشد. جواب آن به دو شکل منفی و مثبت است. جواب منفی به این معنا است که باردار نیستید و جواب مثبت باردار بودن شما را مشخص میکند.
معمولا این نوع آزمایش خون به دو شکل کمی و کیفی انجام میشود. آزمایش کمی خون، مقدار دقیق HCG را بررسی میکند و میتواند درباره پیشرفت بارداری اطلاعاتی دهد. اما مورد دوم یعنی آزمایش خون کیفی بررسی میکند که آیا هورمون HCG در خون وجود دارد یا خیر و به کمک آن نمیتوان میزان دقیق HCG را بررسی کرد.
مقایسه انواع آزمایش خون بارداری
برای درک بهتر انواع آزمایش خون بارداری بهتر است به جدول زیر دقت کنید:
نام آزمایش خون | کاربرد | زمان انجام آن |
آزمایش ویتامین دی | برای تشخصی مقدار ویتامین دی | —— |
آزمایش دیابت بارداری | دیابت | هفته 24 تا 28 بارداری |
بیماریهای عفونی | برای تشخیص بیماریهای ایدز، هپاتیت | ————– |
شمارش تعداد سلولهای خونی | کم خونی و آهن | هفته 28 بارداری |
آزمایش سندرم داون | تشخیص بیماری سندرم داون | هفته 10 تا 14 بارداری |
آزمایش خون HCG | برای باردار بودن یا نبودن | اوایل بارداری |
سخن نهایی
بارداری یکی از شیرینترین دوران زندگی بانوان میتواند باشد و آنها طی این دوران با انجام انواع آزمایش خون بارداری که در بالا معرفی کردیم، میتوانند از سلامت خود و جنینشان مطمئن شوند.
همچنین به کمک آزمایش HCG میتوانید مشخص کنید باردار هستید یا نه. اگر نتایج آزمایشهایتان غیرطبیعی باشند، پزشک با استفاده از روشهای مختلف برای درمان شما اقدام میکند.